XI-XII ғасыр ескерткіштеріндегі көнерген зат есімдер.Устаревшие имена существительные в памятниках XI-XII вв..
Ключевые слова:
орта ғасырлар, зат есім, лексикалық мазмұн, көнеру үдерісі, сыртқы пішін, средневековье, имя существительное, лексическое значение, процесс устарения, внешняя форма,Аннотация
Мақалада орта ғасыр жазба ескерткіштері тіліндегі зат есімдердің қазіргі қазақ тілі тұрғысынан қаншалықты дәрежеде көнергені әңгімеленеді. Бірқатар зат есімдер сыртқы пішіні өзгергенмен ішкі лексикалық мазмұнын қазақ тілінде cақтап қалған. Керісінше зат есімдердің ендігі бір тобы сыртқы пішіні өзгермегенімен, ішкі лексикалық мазмұны өзгерген. Бірқатарының ескі мағыналары жойылып кетсе, бірқатары тың лексикалық мағыналар қосып алған. В статье рассматривается вопрос об устаревших существительных в языке памятников средневековья в сравнении с современным казахским языком. У множества существительных в казахском языке произошли изменения во внешней форме, но внутреннее лексическое значение осталось неизменным. А другая группа существительных, напротив, не изменилась во внешней форме, но лексическое значение поменялось. Некоторые из них потеряли старое значение, а другие приобрели новое лексическое значение. Все вышесказанное может объяснить «устарение» существительных. Также оно может служить объяснением и для других частей речи.Библиографические ссылки
1 Сағындықұлы Б. Алтын Орда ескерткіштерінің тілі. – Алматы: Қазақ
университеті, 1987. – 48 б.
2 Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі: 10 томдық / Жалпы ред. басқ. А.Ы. Ысқақов. – Алматы:Ғылым,1985. – 8 т. – 91 б.
3 Манкеева Ж.А. Реконструкция первичных корней глагольных основ
казахского языка. – Алматы:Наука, 1991. – 52 с.
4 Керімұлы Ә. Түркі әдебиеті ескерткіштері тіліндегі сөз жасайтын
жұрнақтар (XIV ғ.). – Алматы: Ы. Алтынсарин атындағы Қазақтың
білім академиясының республикалық баспакабинеті, 1999. – 11 б.
5 Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі: 10 томдық / Жалпы ред. басқ. А.Ы. Ысқақов. – Алматы: Ғылым, 980. – 5 т. – 64 б.
6 Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі:10 томдық / Жалпы ред. басқ. А.Ы. Ысқақов. – Алматы: Ғылым, 1986. – 9 т. – 56 б.
7 Томанов М. Қазақ тілінің тарихи грамматикасы. – Алматы: Мектеп,
1988. – 26 б.
8 Наджип Э.Н. Историко- сравнительный словарь тюркских языков
XIV века.– М.: Главная редакция восточной литературы, 1979. – 48 с.
университеті, 1987. – 48 б.
2 Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі: 10 томдық / Жалпы ред. басқ. А.Ы. Ысқақов. – Алматы:Ғылым,1985. – 8 т. – 91 б.
3 Манкеева Ж.А. Реконструкция первичных корней глагольных основ
казахского языка. – Алматы:Наука, 1991. – 52 с.
4 Керімұлы Ә. Түркі әдебиеті ескерткіштері тіліндегі сөз жасайтын
жұрнақтар (XIV ғ.). – Алматы: Ы. Алтынсарин атындағы Қазақтың
білім академиясының республикалық баспакабинеті, 1999. – 11 б.
5 Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі: 10 томдық / Жалпы ред. басқ. А.Ы. Ысқақов. – Алматы: Ғылым, 980. – 5 т. – 64 б.
6 Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі:10 томдық / Жалпы ред. басқ. А.Ы. Ысқақов. – Алматы: Ғылым, 1986. – 9 т. – 56 б.
7 Томанов М. Қазақ тілінің тарихи грамматикасы. – Алматы: Мектеп,
1988. – 26 б.
8 Наджип Э.Н. Историко- сравнительный словарь тюркских языков
XIV века.– М.: Главная редакция восточной литературы, 1979. – 48 с.
Загрузки
Опубликован
2015-10-19
Выпуск
Раздел
Языкознание
