Қазақ тіліндегі тілек, мақсат мәнді сөйлемдердің жасалу жолдары
Ключевые слова:
грамматикалық тұлғалар, қалау, тілек, мақсат, арман, өтініш мәндері, тіркес, қосымшалар, мағына, реңк, ғылыми еңбектер.Аннотация
Көптеген грамматикалық тұлғалар тілек, мақсат, арман, өтініш сияқты мәндерінде қолданылады. Тіл жүйелерінің түрлілігі қалау, тілек мағынасының берілу жолдарын, олардың өзара айырмашылықтарын, семантикалық, стильдік ерекшеліктерін зерттеуді қажет етеді. Мақалада -а, (-е) көр (көрме) форманты, (-ар, -ер, -р) жұрнағы мен еді көмекші етістігінің тіркесі, -са (-се) де тұлғасы, -ғалы, -гелі, -қалы, -келі жұрнағы, -лы (-лі) және -ң (-ың, -ің) қосымшалары, -сана тұлғасы жайлы зерттеулерге талдау жасалады.
Қалау рай парадигмасына кірмейтін осы грамматикалық тұлғаларға жеке-жеке тоқтап, мысалдар арқылы қандай мағынада және қандай реңкте беріліп тұрғаны қарастырылады. Сондай-ақ, зерттеу нәтижелері арқылы кейбір тұлғалардың ауызекі сөйлеу тілінен ығыстырылып, тек көркем әдебиетте қолданылатындығын сөз етеді.
Библиографические ссылки
2.2. Современный казахский язык. Фонетика и морфология. – Алма-Ата: Изд АН КазССР, 1962. – 463 с. – С. 342.
3.3. Современный уйгурский язык. Ч. II. – Алма-Ата: Наука, 1966. – 456 с. – С. 312.
4.4. Омарбеков С. Қазақтың ауызекі тіліндегі жергілікті ерекшеліктер. – Алматы: Ғылым, 1968. – 203 б. – Б. 40-41.
5.5. Нақысбеков О. Қазақ тілінің оңтүстік говорлар тобы. – Алматы: Ғылым, 1982. – 167 б. – Б. 155.
6.6. Қалиев Ғ. Қазақ говорларындағы диалектілік сөз тудыру. – Алматы: Мектеп, 1985. – 232 б.
7.7. Баскаков Н.А. Каракалпакский язык. Фонетика и морфология. – М.: Изд АН СССР, 1952. – 544 с. – С. 450.
8.8. Байтұрсынов А. Тіл тағылымы. – Алматы: Ана тілі, 1992. – 448 б. – Б. 380.
9.9. Сауранбаев Н.Т. Қазақ тіл білімінің проблемалары. – Алматы: Ғылым, 1982. – 352 б.
1.1. Oralbaeva N. Qazіrgі qazaq tіlіndegі etіstіktіnh anali’ti’kaly’q formanttary’. – Almaty’: Mektep, 1975. – 136 b. – B.130.
2.2. Sovremennyj kazahskij yazyk. Fonetika i morfologiya. – Alma-Ata: Izd AN KazSSR, 1962. – 463 s. – S. 342.
3.3. Sovremennyj ujgurskij yazyk. CH. II. – Alma-Ata: Nauka, 1966. – 456 s. – S. 312.
4.4. Omarbekov S. Qazaqty’nh awy’zekі tіlіndegі zhergіlіktі erekshelіkter. – Almaty’: Ghy’ly’m, 1968. – 203 b. – B. 40-41.
5.5. Naqy’sbekov O. Qazaq tіlіnіnh onhtu’stіk govorlar toby’. – Almaty’: Ghy’ly’m, 1982. – 167 b. – B. 155.
6.6. Qali’ev Gh. Qazaq govorlary’ndaghy’ di’alektіlіk so’z twdy’rw. – Almaty’: Mektep, 1985. – 232 b.
7.7. Baskakov N.A. Karakalpakskij yazyk. Fonetika i morfologiya. – M.: Izd AN SSSR, 1952. – 544 s. – S. 450.
8.8. Bajtursy’nov A. Tіl taghy’ly’my’. – Almaty’: Ana tіlі, 1992. – 448 b. – B. 380.
9.9. Sawranbaev N.T. Qazaq tіl bіlіmіnіnh problemalary’. – Almaty’: Ghy’ly’m, 1982. – 352 b.
