Лексические репрезентации концепта «тоска » через признаки воздуха. «Сағыныш » концептін ауа белгілері арқылы лексикалық қайта таныстыру (репрезентациялау).

I. V. Kotlyarova

Авторы

I. V. Kotlyarova Казахский национальный медицинский университет имени С.Д. Асфендиярова, г. Алматы

42 27

Ключевые слова:

концепт, семантико-когнитивный подход, языковое сознание, лексическая синонимия, признаки воздуха концепт, семантико-когнитивті тәсіл, тіл санасы, лексикалық синонимия, ауа белгілері,

Аннотация

Научное исследование посвящено изучению проблемы лексических репрезентаций концепта «тоска» с позиции семантико-когнитивного подхода. Новизна исследования заключается в описании когнитивной модели лексико-семантического поля концепта «тоска» через признаки воздуха, что отражает исследуемый концепт в языковом сознании носителей языка. С целью получить доступ к содержанию концепта как мыслительных единиц установлен смысловой объем концепта по следующей схеме: прямые номинации концепта (ключевое слово-репрезентант концепта, которое избирается исследователем в качестве имени концепта и имени номинативного поля, и его системные синонимы); производные номинации концепта (переносные, производные); контекстуальные синонимы; окказиональные индивидуально-авторские номинации; метафорические номинации; устойчивые сравнения с ключевым словом; образные концептуальные признаки, которые характеризуют концепт; художественные тексты, раскрывающие содержание концепта, которые свидетельствуют о том, что признаки воздуха, представленные лексической синонимией, наиболее точно отражают эмоции и структурируют языковое сознание человека. Ғылыми зерттеу «сағыныш» концептін лексикалық қайта таныстыру (репрезентациялау) проблемаларын семантико-когнитивті тәсілі позициясынан зерттеуге арналған. Зерттеудің жаңалығы –онда «сағыныш» концептінің когнитивті үлгісінің лексико-семантикалық өрісін ауа белгілері арқылы тіл иесінің тіл санасындағы зерттеудегі концепті көрсетуі болып табылады. Концепттің мағынасына ойлағыштық бірліктер ретінде мүмкіндік алу мақсатымен келесі сызбанұсқа бойынша концепттің мағыналы көлемі белгіленген: концепттің тура номинациясы (концепттіңаты ретінде зерттеуші таңдайтын және номинативті өрістің аты және оның жүйелі синонимдері); концепттің туынды номинациялары (тасымалды, туынды); контекстуалды синонимдер; окказионалды жеке- авторлық номинациялар; ауыспалы (метафорлық) номинациялар; негізгі сөзбен тұрақты салыстырмалар; концептті сипаттайтын бейнелі концептуалды белгілер; лексикалық синонимия арқылы көрсетілген ауа белгілері эмоцияларды ең нақтырақ көрсетіп, адам баласының тіл санасын құрылымдайтын концепттің мағынасын ашатын көркем мәтіндер.

Библиографические ссылки

1 Афанасьева Н.Е., Плотникова А.А. Воздух / Под ред. Н.И. Толстого.
//Славянские древности: Этнолингвистический словарь.
– М.: Международные отношения, 1995. – С. 401.
2 Пименова М.В. Концепт сердце: Образ. Понятие. Символ: монография.
– Кемерово: КемГУ, 2007. – С. 31.