Роль Кудамы ибн Джафара в арабской литературной критике.Кудамы ибн Джафардың араб әдеби сынындағы рөлі

Авторы

  • Abulfaz Konul Mamedova Konul Abulfaz Бакинский государственный университет

Ключевые слова:

средневековая арабская филология, арабская литературная критика, Кудама ибн Джафар, поэтика, античная философия и логика, ортағасырлық араб филологиясы, араб әдеби сыны, антика философиясы мен логикасы.

Аннотация

Одним из примечательных представителей средневековой арабской филологии является Кудама ибн Джафар. Источники приписывают ему более двадцати произведений с различной тематикой. Однако самым известным среди них является «Накд аш-шиир». Знания Кудамы в области греческого языка, античной философии и логики особо отмечались рядом авторов. Неслучайно, что в произведении прослеживается явное влияние «Поэтики» Аристотеля. Оно является первым систематизированным самостоятельным трудом в арабской литературе по литературной критике. Кудама ввел в науку о стихосложении у арабов ряд терминов и понятий заимствованных у Аристотеля. Этим он прежде всего обагатил арабскую филологию новыми терминами. Научная ценность произведения состоит в том, что автор пытается установить параметры совершенного стиха руководствуясь не собственным вкусом и традиционными представлениями о поэзии, а именно категориями философии и логики. Кудамы ибн Джафар ортағасырлық араб филологиясының көрнекті өкілдерінің бірі болып табылады. Дерек көздеріне қарағанда Кудамы ибн Джафардың жиырмадан астам еңбектері болған. Дегенмен олардың ішіндегі еңбелгіл еңбегі болып «Накдаш-шиир» есептелінеді. Кітап алғысөзден және үш бөлімнен тұрады. Еңбек қатаң логикаға негізделген, ол Кудамы ибн Джафардың абстрактілі-философиялық ой жүйесіне негізделген.Кудамы ибн Джафардың ежелгі грек тілін, антика философиясы мен логиканы жетік меңгеруін басқа авторлар ерекше атап өткен. Сондықтан болар Кудамы ибн Джафардың шығармасында Аристотельдің «Поэтикасының» әсері айқын көрінеді. Кудамы ибн Джафардың жоғарыда аталған шығармасы араб әдебиетіндегі әдеби сын саласындағы жүйеленген алғашқы еңбек болып табылады. Кудамы ибн Джафар өлең ұйқастыру ғылымына Аристотельден алынған бірқатар терминдерді енгізген. Осындай еңбегінің нәтижесінде араб филологиясын жаңа терминдермен байытты. Кудамы ибн Джафардың шығармасының құндылығы ол поэзия туралы өзінің және дәстүрлі түсініктерімен шектелмей, философия және логика категорияларымен байытты.

Библиографические ссылки

1 Kazımoğlu S. Qüdamә bin Cәfәrin «Kitәb әl-bәyәn» adlı әsәri olubmu? (Ak. İ.Y.Kraçkovski ilә polemika). Filologiya Mәsәlәlәri. – Bakı. – № 4. – 2003. – S. 64-68. (на азерб. яз.)
2 Kömürçü Әhmәd. Әrәb әdәbi tәnqidinin inkişafında Qudәmә ibn Cәfәr mәrhәlәsi: Filol. e. n. diss. avtoref. – Bakı, 2006. – 29 s. (на азерб. яз.)
3 Quliyeva M. Şәrq poetikasının әsas kateqoriyaları. – Bakı, 2010. – 397 s. (на азерб. яз.)
4 Quliyeva M. Klassik şәrq bәlağәti vә Azәrbaycan әdәbiyyatı. Bakı, 1996, 161 s. (на азерб. яз.)
5 Mәmmәdәliyev V.M. Әrәb dilçiliyi. Bakı: Maarif, 1985, 287 s. (на азерб. яз.)
6 Аль-Фахури Ханна. История арабской литературы. – М.: Иностранная лит.-ра, 1959. – 368 с. (на русск. яз.)
7 Куделин А.Б. Средневековая арабская поэтика. – М.: Наука, 1983. – 261 с. (на русск. яз.)
8 Крачковский И.Ю. Избранные сочинения. I и II тома. М.-Л.: Изд. АН СССР, 1955. – 470 с.; 1956. – 702 с. (на русск. яз.)
9 Фильштинский И.М. История арабской литературы. V начало XV века. – М.: Восточная лит-ра, 1985. – 526 с. (на русск. яз.)
10 Aristoteles. Poetika. trcm. İsmail Tunalı. – İstanbul: Remzi kitabevi, 1999. – 104 s. (натурец. яз.)
11 Brockelman C. Kudama bin Ca’far Abul-Farac al-Katib al-Bagdadi. – İstanbul: MEB İslam Ansiklopedisi, 1-13, trhsz. – VI/952. (натурец. яз.)
12 Kireçci M.A.Kudame bin Ca’far ve Abu Hilal al-Askari’de şiir eleştirisi. – Ankara, 1992. – 87 s. (натурец. яз.)
13Наарабскомязыке
۴٢٧ .ص، 1958 ،بانة،قدامةبنجعفروالنقدالادبي،مكتبةالأنجلوالمصرية،مصربدوٮط . ١٣
۶۵ .ص، ١٩٩۴ ،عبدالھادٮناول،تاثيرقدامةبنجعفربالنقداليوناني،مجلةآفاقالثقافةوالتراث،المملكةالمغربية،حزيران . ١۶
١٩٩۵ ،عبدالرحمانحميدة،أعلامالجغرافيينالعرب،دمشق . ١۵
١،عمرفروخ،تاريخالادبالعربي . ١۶ - ارالعلمللملاييند، ٣
٢٨٨ .ص، ١٩۶٣ ،مصطفٮكمال،مصر :قدامةبنجعفر،نقدالشعر،تحقيق . ١٧
14 Bonebakker S.A. Kudama bin Dja’far al-Katib al-Bagdadi. Leiden, the Encyclopaedia of İslam, 1979, V/321. (наангл. яз.)
15 Bonebakker S.A. Hamza al-İsfahani’s recension of the Kitab naqd ash-shi’r of Qudama bin Ja’far. Rivista degli Studi Orientali. – Roma, 1977. – С. 51.(наангл. яз.)
16 Rizvi A. Kudame bin Ca’fer, the scribe of Baghdad, İslamic Studies. – İslamabad: 1988, XXVII/13.(наангл. яз.)

Загрузки

Опубликован

2015-10-19