Ақын-жыраулар поэзиясындағы періштелер қиссасы. Образы ангелов в поэзии акынов и жырау.
Ключевые слова:
періштелер, имандылық, жыр, жаратылыс, рухани құндылық, дін, ислам негіздері, ангелы, гуманность, песнь, природа, духовная ценность, религия, основы ислама,Аннотация
Mақалада ақын-жыраулар поэзиясындағы ислам негіздері періштелер қиссасы арқылы баяндалған. ХІХ ғасыр мен ХХ ғасыр басындағы ақын-жыраулардың шығармаларының негізгі арнасы –дін тарихы. Сөз зергерлері рухани құндылықтарды Құран аяттары мен пайғамбар хадистері арқылы жыр арқауына айналдырды. Ақын-жыраулар күнәдан пәк жаратылыс иелерін жырға қосу арқылы имандылық, адамгершілік мәселелерін басты нысан ретінде қарастырады. Адам үшін кемелдіктің бастауы – күнәдан арылу, иманын кәміл ету. Жарық дүниені, өз тағдырын Раббымыз берген сынақ деп түсінген пенде өз Иесіне жақындай түсері анық. Бұл ретте адамзатқа үлгі болар жаратылыс –періштелер әлемі. Періштелердің әр ісі ғибратты. Адамның періштеден жоғары мәртебеге ұласуы өзіндегі құмарлық пен ашуын ақылға жеңдіруіне байланысты. Дәстүрлі жыр мектептерінің өкілдері дін тақырыбындағы шығармаларында Жебірейіл, Әзірейіл, Мәңкүр, Нәңкүр, Исрайыл, Мекайыл т.б. періштелердің қызметі туралы баян етеді. В статье говорится о том, как через образы ангелов казахские акыны и жырау раскрывают основное содержание ислама. История религии является основной темой произведений акынов и жырау ХІХ- начала ХХ веков. Мастера художественного слова положили в основу своих поэтических произведений духовные ценности в виде сур Корана и хадисов пророка. Воспевая ангелов исламской традиции, акыны и жырау поднимают вопросы нравственности и человечности как главную цель своих произведений. Начало становления гармоничной нравственной личности они видят в отходе от греха и соблюдении принципов имана. Земная душа, обреченная на испытания в этом светлом мире, должна осознать, что тем самым она приближена к Создателю. В этом смысле образцом для будущего человечества является мир ангелов. Но у каждого ангела имеются и свои функции. Высшей доблестью земного человека становится способность разума преодолеть злобу и соблазны мира. В статье говорится о том, как лучшие представители традиционных поэтических школ описывают роль таких ангелов, как Микаэль, Исраил, Нанкур, Манкур, Азраил, Джабраил и т.д.Библиографические ссылки
1 Сейтұлы Қ. Періштелерге иман. – Алматы: Көкжиек, 2010. – 88 б.
2 Жолдыбайұлы Қ. Ақиқат шуағы. – Алматы: Алтын қалам,2007. – 232 б.
3 Базар жырау. Шығармалары. – Алматы: Жазушы, 1986. – 200 б.
4 Қазақ халқының философиялық мұрасы.4 том. – Астана: Аударма,
2005. – 534 б.
5 Қарасақал Е. Ұлағат сөзім ұрпаққа. – Астана: Фолиант,2009. – 408 б.
6 Қашаған. Топан. – Алматы:Жалын,1991. – 139 б.
7 Ахатұлы Н. Орынбай ақынның әдеби мұрасы. – Алматы:Ы.Алтынсарин
атындағы Қазақтың білім академиясының баспа кабинеті, 2001. – 137 б.
8 Көне күннің жыр күмбезі. – Алматы: Жазушы, 2007.– 496 б.
9 Ізтілеуұлы Т. Шығармалары. – Алматы: Дешті Қыпшақ.- 2007. – 588 б.
10 Шораяқов О. Сөйле, тілім, жошылып. – Алматы: Рауан, 1995. – 301 б.
2 Жолдыбайұлы Қ. Ақиқат шуағы. – Алматы: Алтын қалам,2007. – 232 б.
3 Базар жырау. Шығармалары. – Алматы: Жазушы, 1986. – 200 б.
4 Қазақ халқының философиялық мұрасы.4 том. – Астана: Аударма,
2005. – 534 б.
5 Қарасақал Е. Ұлағат сөзім ұрпаққа. – Астана: Фолиант,2009. – 408 б.
6 Қашаған. Топан. – Алматы:Жалын,1991. – 139 б.
7 Ахатұлы Н. Орынбай ақынның әдеби мұрасы. – Алматы:Ы.Алтынсарин
атындағы Қазақтың білім академиясының баспа кабинеті, 2001. – 137 б.
8 Көне күннің жыр күмбезі. – Алматы: Жазушы, 2007.– 496 б.
9 Ізтілеуұлы Т. Шығармалары. – Алматы: Дешті Қыпшақ.- 2007. – 588 б.
10 Шораяқов О. Сөйле, тілім, жошылып. – Алматы: Рауан, 1995. – 301 б.
Загрузки
Опубликован
2015-10-19
Выпуск
Раздел
Литературоведение
