Полифониялық роман. Полифонический роман.

Аннотация

Мақала ХХ ғасырдағы аса ірі ғалым – филолог, философ, мəдениеттанушы М.М. Бахтиннің еңбегіндегі роман концепциясын, атап айтқанда, полифониялық роман жанрының ерекшеліктерін қарастыруға арналған. Ғалым өз зерттеуінде полифониялық роман теориясын Ф.М. Достоевскийдің шығармашылығы негізінде тұжырымдаған. М.М. Бахтиннің пікірінше, Ф.М. Достоевский əдебиетте өзінен бұрын болмаған романның жаңа түрі –полифониялық роман жанрын тудырған. М.М. Бахтин жазушының романындағы ой-көзқарастың сан-алуандығын Ф.М. Достоевский шығармашылығына тəн құбылыс – «көпдауыстылықпен» түсіндіріп берді. Зерттеуші жазушының шығармашылығына терең талдау жасап, оның романында басқалар көре білмеген жаңа қырды бірінші болып анықтап, оның романына «полифониялық роман» деген анықтама берді. Полифониялық роман диалогқа құрылады. Зерттеушінің пікірі бойынша, жазушы кейіпкерлерінің əрбір ойы аяқталмаған диалогты білдіреді. Ф.М. Достоевский адам баласының барлық саналы өміріндегі диалогтық қатынасты көре білді. Автор М.М. Бахтиннің полифониялық роман концепциясы əлемдік əдебиеттануды философиялық тұрғыдан байытты деген тұжырым жасайды. В данной статье рассматривается концепция романа в трудах крупного ученого ХХ века – филолога, философа, культуролога М.М. Бахтина, в частности, специфика жанра полифонического романа. На основе творчества Ф.М. Достоевского ученый разработал теорию полифонического романа. По мнению М.М. Бахтина, Ф.М. Достоевский создал существенно новый романный жанр – полифонический роман. М.М. Бахтин объяснил столкновение различных противоположных точек зрения присущим творчеству писателя «многоголосием». Ученый, глубоко проанализировав творчество Достоевского, определяет роман писателя как «полифонический роман». Полифонический роман состоит из диалогов. По мнению ученого, каждая мысль и высказывания героев вливаются в незавершенный диалог. Ф.М. Достоевский сумел прослушать диалогические отношения повсюду, во всех проявлениях осознанной и осмысленной человеческой жизни. В заключение делается вывод, что концепция полифонического романа М.М. Бахтина философски обогатила мировое литературоведение.