Формирование терминов нефтегазовой отрасли в английском и казахском языках и их структурная организация.Ағылшын және қазақ тілдеріндегі мұнай-газ терминдерінің қалыптасуы және құрылымдық ұйымы

Аннотация

В статье рассматриваются особенности формирования терминов нефтегазовой отрасли в английском и казахском языках и их структурная организация. Среди рассмотренных терминов нефтегазовой отрасли в английском и казахском языках выявлены следующие терминополя: «нефтедобыча», «нефтехимия», «нефте-перерабатывающая промышленность», «добыча газа», «проектирование», свидетельствующие о системности смысловых отношений терминологических единиц, связанных между собой тематическими понятиями и понятиями на основе родовидовых отношений. В основе образования рассматриваемых терминосочетаний лежит семантическое развитие общелитературных слов. Для терминосочетания образованных в результате изменения значения общелитературных слов характерными являются следующие семантические процессы: терминологизация слов литературного языка, метафоризация семантического объема слов, семантическая дифференциация, а также семантическая мотивированность. Осы мақалада типологиялық және генетикалық жағынан әртүрлі ағылшын және қазақ мұнай-газ терминдерін зерттеу талқыланды. Қарастырылып отырған ағылшын және қазақ тілдеріндегі термин жүйесіндегі терминдердің құрылымдық, логикалық, семантикалық қасиеттерін және ортақ лексико-тематикалық топтамасы көрсетілді. Термин жүйесінің біртұтас ұстанымының қалыптасуы көрсетілген тілдердегі халықаралық терминдердің арқасында жүзеге асады. Зерттеу барысында төмендегідей терминдік жүйелер анықталды «мұнай шығару», «мұнайхимия», «мұнай өңдеу өндірісі», «газ шығару», «жобалау». Типологиялық және генетикалық жағынан әртүрлі ағылшын және қазақ материалдарындағы мұнай-газ терминдерін терең зерттеу арқасындағы қорытындыны көруімізге болады. Ағылшын және қазақ тілдеріндегі терминдер біртекті емес, олардың мағынасы екі түрлі категорияға бөлінеді: әруақытта белгілі бір мағынадағы ғылыми терминология; номеклатуралы мағынаға ие кәсіби терминдер.