Ақпараттық бағдарламалар тіліндегі саяси эвфемизмдер.

Аннотация

Мақала қазіргі тіл білімін зерттеу саласындағы өзекті бағыттардың бірі БАҚ құралдарының тілін талдауға арналады. Автор еліміздегі мемлекеттік және тәуелсіз арналардан беріліп жүрген ақпараттық, ақпараттық сараптамалық бағдарламалардың мәтіндерінде кездесетін саяси эвфемизмдердің БАҚ тілінің ауқымды бір бөлігін құрайтындығын айта келе, олардың қолданыстағы мағынасын талдап көрсетеді. Мақалада саяси эвфемизмдерді теледидар тілінің негізгі ерекшеліктерінің бірі етіп көрсетеді және мысалдар арқылы саяси эвфемизмдердің БАҚ тіліндегі синонимдік қатарын көрсетуге тырысады. Сондай-ақ мақалада ақпаратты көрерменге тікелей жеткізу мәтіндерінде саяси эвфемизмдер бұқара халықты үрейлендірмеу, қандай да бір оқиғаны жеңілдете жеткізу, оқырманға оқиға туралы оң баға беру функцияларын атқаратынын айтады. Сондай-ақ автор, ақпарат құралдарының тілінде қолданылатын саяси эвфемизмдер бұл – тіл мәдениетін, сөйлеу мәдениетін көтеруге септігін тигізері, тілді әдеппен жұмсай білуге үйрететеді және газет бағаналарындағы эвфемистік формалардың әлеуметтік сипаты басым болады деп есептейді. Мақалада газет публицистика тіліндегі эвфемизмдердің әлеуметтік сипатымен ерекшеленетінін, сөздің эвфемистік мағынасын да тілдің «өз ішінде» ғана емес, тілдік ұжымның этикалық-моральдық, дүниетанымдық ерекшелігімен, экономикалық, қоғамдық-саяси өмірімен байланыстыра қарау құбылыстың мәнін айқындай түсетіндігін айтады және эвфемизм сөздің ұғым-түсінігін сыпайылап әдемілеп, ұштап тілдік құбылыстардың ерекше стильдік қызметте жұмсалуына себепші болады. Политические эвфемизмы в языке информационных программ В статье рассматриваются основные направления современного языкознания в области исследования языковых средств масс-медиа. Автор на материале текстов государственных и независимых информационных и информационно-аналитических программ, а также газет и журналов, исследует политические эвфемизмы языка СМИ, их значения и смысл, применяемые в различных контекстах. Также в статье исследуются особенности использования политических эвфемизмов в языке телевизионных передач, при- водятся примеры политических эвфемизмов СМИ, и на их основе строятся синонимические ряды. Изучены методы воздействия на массовое сознание телезрителей посредством использования политических эвфемизмов, а также функции языка СМИ, рассмотрены виды многозначного прочтения текстов и осознания. Таким образом, широкие возможности использования политических эвфемизмов свидетельствуют о высоком уровне языка культуры, о развитии разговорного жанра в публицистике и языке СМИ. Автор анализирует методы исследования печатного слова, социальный характер статей, формирование массового сознания посредством СМИ. В статье исследуются особенности периодики, эвфемистическое значение слов и выражений, используемых в публицистике, морально-этическое значение слов и выражений, характер общественно-политического влияния СМИ. Автор анализирует взаимосвязь языка СМИ и экономического и социального состояния государства, определяет границы использования политических эвфемизмов и развития общественного мнения. В заключении автор статьи приходит к выводу, что использование эвфемизмов, как в художественных текстах, так и в языке масс-медиа, видетельствует, во-первых, о богатстве языка, во-вторых, о постоянном повышении и разностороннем развитии культурного мировоззрения народа.