Түбірге сіңіскен тірі жұрнақтардан пайда болған сөз нұсқалары
18 15
Сөздің мағыналық сапасын лексика қарастыратын болса, сөздің жасалу құрамы, сөз таптарына бөлінуі мен сөз тіркестері, сөйлемнің қолданылу тұрғысынан нақтыланады.
Кілттік сөздер:
түбірге сіңісу, сөз нұсқалары, өнімді жұрнақтар, өлі жұрнақтар, туынды мағына, сөз түрлендіру, септік формалар, тәуелдік жалғаулар, морфологиялық нұсқа, морфологиялық синоним, грамматикалық нұсқалылық, әдеби норма.Аннотация
Мақалада түбірге сіңіскен тірі жұрнақтар арқылы жасалған морфологиялық сөз нұсқалары қарастырылған. Септік формалар тірі қосымшалар деп есептелсе, кейде түбір құрамына кірігіп, оның ажырамас бөлігіне айналады. Септік жалғаулары, негізінен, сөз түрлендірушілік қызметті атқарады десек, берілген сөздерде көнеру, кірігу, сіңісу әрекетіне ұшырау арқылы сөзжасамдық синтетикалық қызметті иемденіп, морфологиялық нұсқа жасағандығы нақты мысалдар арқылы қарастырылған. Тілдің дамуы барысында түбірге жалғанған тәуелдік жалғауы көнеленіп, бастапқы түбірмен біріге келіп, бір мағынаны яғни заттық мағынаны бере бастайды. Осы топқа енетін зат есімдер түрлі сөз таптарына тәуелдік жалғауының толық немесе жартылай кірігу әрекеті арқылы пайда болғанын айқындаған.Сөздің мағыналық сапасын лексика қарастыратын болса, сөздің жасалу құрамы, сөз таптарына бөлінуі мен сөз тіркестері, сөйлемнің қолданылу тұрғысынан нақтыланады.
Библиографиялық сілтемелер
1.1. Бизақов С. Вариант сөздер сөздігі. – Алматы, 2000. – 320 б.
2.2. Қазақ тілінің синонимдер сөздігі / Құраст.
С. Бизақов, Ә. Болғанбаев, Ш. Дәулетқұлов.
– Алматы: Арыс, 2005. – 720 б.
3.3. Лукьянова Н.А. Однокоренные синонимы и варианты слова. Синонимия в языке и речи. – Новосибирск, 1970. –
С. 151-163.
4.4. Виноградов В.В. О формах слова. / ИАН, ОЛЯ. – Т. 3, вып. І. – 1944.
5.5. Ахманова О.С. Фонетическое и морфологическое варьирование слова и синонимия
как предел такого варьирования: Очерки по общей и русской
лексикологии. – М., 1957. – С. 192-223.
1.1. Bi’’zaqov S. Vari’’ant so’zder so’zdіgі. – Almati’, 2000. – 320 b.
2.2.Qazaq tіlіnіng si’’noni’’mder so’zdіgі / Qurast. S. Bi’’zaqov, A’. Bolghanbaev, Sh. Da’wletqulov. – Almati’: Ari’s, 2005. –
720 b.
3.3. Luk’janova N.A. Odnokorennye sinonimy i varianty slova. Sinonimija v jazyke i rechi. – Novosibirsk, 1970. – S. 151-163.
4.4. Vinogradov V.V. O formah slova. / IAN, OLJa. – T. 3, vyp. І. – 1944.
5.5. Ahmanova O.S. Foneticheskoe i morfologicheskoe var’irovanie slova i sinonimija kak predel takogo var’irovanija: Ocherki po obshhej i russkoj leksikologii. – M., 1957. – S. 192-223.
2.2. Қазақ тілінің синонимдер сөздігі / Құраст.
С. Бизақов, Ә. Болғанбаев, Ш. Дәулетқұлов.
– Алматы: Арыс, 2005. – 720 б.
3.3. Лукьянова Н.А. Однокоренные синонимы и варианты слова. Синонимия в языке и речи. – Новосибирск, 1970. –
С. 151-163.
4.4. Виноградов В.В. О формах слова. / ИАН, ОЛЯ. – Т. 3, вып. І. – 1944.
5.5. Ахманова О.С. Фонетическое и морфологическое варьирование слова и синонимия
как предел такого варьирования: Очерки по общей и русской
лексикологии. – М., 1957. – С. 192-223.
1.1. Bi’’zaqov S. Vari’’ant so’zder so’zdіgі. – Almati’, 2000. – 320 b.
2.2.Qazaq tіlіnіng si’’noni’’mder so’zdіgі / Qurast. S. Bi’’zaqov, A’. Bolghanbaev, Sh. Da’wletqulov. – Almati’: Ari’s, 2005. –
720 b.
3.3. Luk’janova N.A. Odnokorennye sinonimy i varianty slova. Sinonimija v jazyke i rechi. – Novosibirsk, 1970. – S. 151-163.
4.4. Vinogradov V.V. O formah slova. / IAN, OLJa. – T. 3, vyp. І. – 1944.
5.5. Ahmanova O.S. Foneticheskoe i morfologicheskoe var’irovanie slova i sinonimija kak predel takogo var’irovanija: Ocherki po obshhej i russkoj leksikologii. – M., 1957. – S. 192-223.
Жүктелулер
Как цитировать
Чалтикенова, Л. А. (2016). Түбірге сіңіскен тірі жұрнақтардан пайда болған сөз нұсқалары. ҚазҰУ Хабаршысы. Филология сериясы, 156(4). вилучено із https://philart.kaznu.kz/index.php/1-FIL/article/view/1514
Шығарылым
Бөлім
Языкознание
