«Қарғын» романындағы етіс категориясының грамматикалық форма тудыру ерекшеліктері
24 23
Кілттік сөздер:
грамматикалық категория, етіс категориясы, грам¬ матикалық форма, лексика-грамматикалық мағына, аффикс, комму¬ никативті акті, концептуалдау, когнитивті жүйе.Аннотация
Мақалада етіс категориясның адам әрекеті, мінезі, көзқарасы, коммуникативті актіге қатысушы объективті жағдаятқа қатысты еке нін білеміз. Соның нәтижесі етістің грамматикалық категориялары түрлі формада тілдік бірліктер арқылы сипатталады. Дулат Исабековтың «Қарғын» романындағы халықтың рухани байлығының, менталитетінің бір-бірімен байланысын етіс катего рияларын қолданылуынан анық көреміз. Романындағы тіл мен адам өзара байланыста қаралып, адамның грамматикалық категорияларды танушы және атаушы субьект ретінде коммуникативті әрекетке ену ші, тілді тұтынушы тұлға ретіндегі қызметіне баса көңіл аударылды. Мақалада етіс категориясының қолданылу ерекшеліктері осы тұрғы дан талданды. «Қарғын» романында кездесетін ырықсыз, өздік, өзгелік, ортақ етістерге бірнеше мысалдар келтіріліп, жасалу жолдары анықталды. Сонымен қатар, жазушының романдағы етіс категориялары қол данылу жиілігі сан жағынан анықталды. Атап айтқанда: ырықсыз етіс – 132, өздік етіс – 85, өзгелік етіс – 37, ортақ етіс – 20 екені тірексызба, салыстыру ретінде көрсетілді.Библиографиялық сілтемелер
1 1.Төлеуов Ә. Қазақ тіліндегі етістіктің грамматикалық категориялары. – Алматы: Мектеп, 1975. – 69 б.
2 2.Маманов Ы. Қазақ тіл білімінің мәселелері. – Алматы: Жазушы, 1974. – 85 б.
3 3.Исаев С.М. Қазіргі қазақ тілі. Морфология. – Алматы: Өнер, 2007. – 340 б.
4 4.Исабеков Д.И. Таңдамалы ІІ том. – Алматы: Жазушы, 1993 – 491 б.
5 5.Жаңабекова А. Биоморфология терминдерінің түсіндірме сөздігі. – Алматы: Санат, 2009. – 480 б.
1 1.To’lewov A’. Qazaq tіlіndegі etіstіktіng grammati’’kali’q kategori’’yalari’. – Almati’: Mektep, 1975. – 69 b.
2 2.Mamanov I’. Qazaq tіl bіlіmіnіng ma’selelerі. – Almati’: Jazwshi’, 1974. – 85 b.
3 3.I’’saev S.M. Qazіrgі qazaq tіlі. Morfologi’’ya. – Almati’: O’ner, 2007. – 340 b.
4 4.I’’sabekov D.I’’. Tangdamali’ ІІ tom. – Almati’: Jazwshi’, 1993 – 491 b.
5 5.Jangabekova A. Bi’’omorfologi’’ya termi’’nderіnіng tu’sіndіrme so’zdіgі. – Almati’: Sanat, 2009. – 480 b.
2 2.Маманов Ы. Қазақ тіл білімінің мәселелері. – Алматы: Жазушы, 1974. – 85 б.
3 3.Исаев С.М. Қазіргі қазақ тілі. Морфология. – Алматы: Өнер, 2007. – 340 б.
4 4.Исабеков Д.И. Таңдамалы ІІ том. – Алматы: Жазушы, 1993 – 491 б.
5 5.Жаңабекова А. Биоморфология терминдерінің түсіндірме сөздігі. – Алматы: Санат, 2009. – 480 б.
1 1.To’lewov A’. Qazaq tіlіndegі etіstіktіng grammati’’kali’q kategori’’yalari’. – Almati’: Mektep, 1975. – 69 b.
2 2.Mamanov I’. Qazaq tіl bіlіmіnіng ma’selelerі. – Almati’: Jazwshi’, 1974. – 85 b.
3 3.I’’saev S.M. Qazіrgі qazaq tіlі. Morfologi’’ya. – Almati’: O’ner, 2007. – 340 b.
4 4.I’’sabekov D.I’’. Tangdamali’ ІІ tom. – Almati’: Jazwshi’, 1993 – 491 b.
5 5.Jangabekova A. Bi’’omorfologi’’ya termi’’nderіnіng tu’sіndіrme so’zdіgі. – Almati’: Sanat, 2009. – 480 b.
Жүктелулер
Как цитировать
Chaltykenova L. А., & Shaimerdenova Z. А. (2016). «Қарғын» романындағы етіс категориясының грамматикалық форма тудыру ерекшеліктері. ҚазҰУ Хабаршысы. Филология сериясы, 158(6). вилучено із https://philart.kaznu.kz/index.php/1-FIL/article/view/1687
Шығарылым
Бөлім
Языкознание
