Етіс категориясының өрістері

Авторлар

  • D. A. Alkebaeva әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті
        25 31

Кілттік сөздер:

етіс, объект, субъект, сипат, өту, амал, етістік, көрініс, функционалды –семантикалық өріс теориясы.

Аннотация

Мақала етіс категориясы өрістерінің зерттелуінің алғышарттарын анықтауға арналған. Етіс – семантикалық қызметтерінің негізінде біріккен қимылдың уақытқа қатысты өту сипатын білдіретін (морфологиялық, сөзжасамдық, синтаксистік, лексикалық, лексика-грамматикалық т.б.) тілдік құралдардың жиынтығынан тұратын функционалды-семантикалық категория. Жалпы тіл білімінде етіс жеке сала ретінде қалыптасқанымен отандық лингвистикада оның функционалды-семантикалық категория ретінде танылуына қатысты шешілмеген бірқатар мәселелер болды. Оның негізгісі – бүгінгі күнге дейін етістің мағына беретін тілдік бірліктердің жете зерттелмеуі, етістің функционалды-семантикалық категория ретіндегі компоненттері мен құрылымының, тілдік құралдардың мағынасының толық анықталмауы, сондай-ақ лингвистер бұл категорияға әр түрлі тұрғыдан интерпретация жасауы. Қазақ тілінің функционалды грамматикасы туралы зерттеулерге терең ден қою бастағаны белгілі. Бұл салада талай жұмыстар атқарылуда. Алайда қазақ тіл ғылымында етістің функциональды – семантикалық категориясы туралы толық сипаттама берілген жоқ. Автор мақалада етістің орталық және шеткері аймақтарындағы өріс етіс категориясына талдау жасайды.

Библиографиялық сілтемелер

1.1. Байтұрсынов А. Тіл тағылымы. – Алматы, 1992. – 448 б.
2.2. Жұбанов Қ. Қазақ тілі жөніндегі зерттеулер. – Алматы:
Мемлекеттік тілді дамыту институты, 2010. – 608 б.
3.3. Аманжолов. С. Қазақ әдеби тілі синтаксисінің қысқаша курсы. – Алматы: Санат, 1994. – 320 б.
4.4. Бондарко А.В. Проблемы функциональной грамматики.
Полевые структуры. – СПб., Наука, 2005.
5.5. Қазақ тілінің функционалды грамматикасы. – Алматы,
ЖШС «Ануар-KZ», 2010. – 720 б.
6.6. Қазақ тілінің функционалды грамматикасы. – Алматы: Қазақ университеті, 2013. – 178 б.


1.1. Baytursi’nov A. Tіl taghi’li’mi’. – Almati’, 1992. – 448 b.
2.2. Jubanov Q. Qazaq tіlі jo’nіndegі zerttewler. – Almati’: Memlekettіk tіldі dami’tw i’’nsti’’twti’, 2010. – 608 b.
3.3. Amanjolov.S. Qazaq a’debi’’ tіlі si’’ntaksi’’sіnіng qi’sqasha kwrsi’. – Almati’: Sanat, 1994. – 320 b.
4.4. Bondarko A.V. Problemy funkcional’noj grammatiki. Polevye struktury. – SPb., Nauka, 2005.
5.5. Qazaq tіlіnіng fwnkci’’onaldi’ grammati’’kasi’. – Almati’, JShS «Anwar-KZ», 2010. – 720 b.
6.6. Qazaq tіlіnіng fwnkci’’onaldi’ grammati’’kasi’. – Almati’: Qazaq wni’’versi’’tetі, 2013. – 178 b.

Жүктелулер

Как цитировать

Alkebaeva, D. A. (2016). Етіс категориясының өрістері. ҚазҰУ Хабаршысы. Филология сериясы, 154(2). вилучено із https://philart.kaznu.kz/index.php/1-FIL/article/view/1746