Ә. Кекілбай өлеңдеріндегі теңеулер қолданысының ерекшеліктері. Особенности применения сравнения в поэзии Абиша Кекильбая

G. K. G.K. Khassanov

Авторы

G. K. G.K. Khassanov М. Өтемісов атындағы Батыс Қазақстан мемлекеттік университеті

59 44

Ключевые слова:

Әбіш Кекілбай, поэзиялық дәстүр, теңеулер қолданысы, дәстүрлі және авторлы теңеулер, тұрақт, , әлеуеті күшті теңеулер, теңеулер қолдану дәстүрі, өлеңдер, шығармашылық шеберлік т.т., Абиш Кекильбай, казахская поэзия, использование сравнений, авторские сравне

Аннотация

Ақын, көрнекті жазушы Ә. Кекілбай өлеңдеріндегі теңеулер қолданысының ерекшеліктерін нақтылау, оны тілдік мысалдар арқылы талдау көкейтесті іс. Ә. Кекілбай шығармашылығы, оның ішінде, прозасы тілдік тұрғыдан зерттелгенімен, поэзиясы арнайы қарастырылған емес. Мақалада Ә. Кекілбайдың бұрын және соңғы кезде жазған өлеңдеріндегі теңеулер қолданысының ерекшеліктері теңеулерді зерттеген ғалымдар пікірлері арқылы кеңінен талданады. В статье рассматриваются особенности применения сравнения как лингвистической категории в поэзии народного писателя, поэта Абиша Кекильбая. Народный писатель Абиш Кекильбай широко известен как писатель, но многие не знают, что он и одаренный поэт. Абиш Кекильбай в своей поздной поэзии широко использует новые типы сравнений. Такие сравнения в лингвистике называются авторскими сравнениями. В основе авторских сравнений лежат национальный взгляд к когнитивной картине мира. В статье подвергнуты лингвистическому анализу традиционные и авторские сравнения, которыми пользуется автор. Дается много языковых примеров, которые были отобраны для вскрытия авторского взгляда. В статье показаны истоки возникновения сравнения которыми пользуется поэт в своей когнитивной картине мира. В этих истоках лежат бескрайние желтые степи Мангистау, верблюды – атрибут кочевого образа жизни и характер казаха как часть вольной кочевой цивилизации.

Библиографические ссылки

1 С. Ғұбайдуллин "Ә.Кекілбаев прозасының тілі". Филология ғылымының кандидаты ғылыми дәрежесін алу үшін дайындалған диссертатциясының авторефераты, Алматы, 1995
2 Қоңыров Т. Қазақ теңеулері. – Алматы: Мектеп, 1978.
3 Әлкебаева Д. Қазақ тілі стилистикасының прагмастилистикасы. –Алматы: Зият-Пресс, 2007.
4 Өмірәлиев Қ. ХV-ХІХ ғасырлардағы қазақ поэзиясының тілі. – Алматы: Ғылым, 1976.
5 Қоңыров Т. Қазақ тілінің тұрақты теңеулері сөздігі. – Алматы: Ғылым, 1990.
6 Кекілбайұлы Ә. Дүние ғапыл. Өлеңдер мен драма. – Алматы: Арыс, 1999.