Махаббаттың мәңгілік мұнарасы («Қозы Көрпеш-Баян сұлу» жырындағы екі ғашықтың күмбезінің реалды және идеялық белгілері). Минарет вечной любви.
86 57
Ключевые слова:
«Қозы Көрпеш-Баян сұлу» жыры, Қозы және Баян, махаббат кейіпкерлері, күмбез, бегзаттық мұра, поэма «Козы Корпеш – Баян сулу», Козы и Баян, герои вечной любви, купол, благородное наследие,Аннотация
Бүкіл түркі әлеміне тарап кеткен тарихы ұзақ, жауһар жыр – «Қозы Көрпеш-Баян сұлудың» бас геройлары Қозы мен Баянның махаббатының мәңгілік белгісі болған басына орнатылған моласы жөнінде ізденіс жасалады. Ғасыр жүгін арқалаған, жұртшылыққа махаббаттың жұмбағын шешуге ескеркіш болған, ғашықтарға ғаламат күш беретін қос ғашық күмбезі халық қолынан қорғалады. Оны сыры мен қыры табынған, пір тұтқан жас жүректерге нұрын сыйлайды. Жалпы қауым мәңгілік ат басын бұратын қасиетті мекен ретінде сақтала береді. Қозы мен Баян мазарының салыну тарихы, формасы, символдық бейнесі, қазақ даласындағы құлыптас формасы, жыр нұсқаларындағы күмбез жайлы сюжет мазмұны туралы нанымды деректер беріледі. Қос ғашықтың киелі күмбезін іздеу, қорғау, табыну жайында сақталған мәселелерге пікір білдіріледі. Қос ғашықтың халық көңіліндегі символдық махаббатының рухани бейнесін көтеруде күмбездің атқарған рөліне ізденіс жасап, сараптау жүргізіледі. В статье рассматривается проблема интерпретации образа мазара как символа вечной любви героев известного всему тюркскому миру лиро-эпической поэмы «Козы Корпеш-Баян сулу». Мазар как сооружение связан с именами героев лиро-эпической поэмы; он является одним из древнейших памятников Казахстана, дошедших до нашего времени с некоторыми изменениями внешнего вида. Он несет в себе многовековую историю, став великим памятником вечной любви, придающим огромную силу всем влюбленным. Красота и сила их чувств преодолели мрак смерти. Свет любви, оставленный двумя сердцами, и по сей день вдохновляет акынов, этнографов и историков многих народов. В статье также излагается подробная информация об истории построения мазара Козы Корпеш и Баян сулу, о надгробных формах в казахской степи, символических образах, и сюжетах о куполе в некоторых вариантах поэмы. Исследуется также роль купола в формировании символов верности двух влюбленных сердец, навечно закрепившихся в памяти народа.Библиографические ссылки
1 Жолдасбеков М., Қасқабасов С. Қозы Көрпеш-Баян сұлу. – Астана: Фолиянт, 2002. – Б. 353.
2 Садырбаев С. Қозы Көрпеш-Баян сұлу жырының нұсқалары.– Алматы: Қазақ университеті, 2005. – 189 б.
3 Әуезов М. Әдебиет тарихы. – Алматы: Ана тілі, 1991. – Б. 349.
4 Кәсейұлы Б. Қазақ әдебиетінің тарихы. – ҚХР: Үрімжі: Шинжияң, 1996. – Б. 427.
5 Жұмабайұлы Б. Ата мұраның айғағы // Шұғыла. – ҚХР, 1986. – №8. –– Б. 49-53.
2 Садырбаев С. Қозы Көрпеш-Баян сұлу жырының нұсқалары.– Алматы: Қазақ университеті, 2005. – 189 б.
3 Әуезов М. Әдебиет тарихы. – Алматы: Ана тілі, 1991. – Б. 349.
4 Кәсейұлы Б. Қазақ әдебиетінің тарихы. – ҚХР: Үрімжі: Шинжияң, 1996. – Б. 427.
5 Жұмабайұлы Б. Ата мұраның айғағы // Шұғыла. – ҚХР, 1986. – №8. –– Б. 49-53.
Загрузки
Как цитировать
Dаuletkeldіuly N. (2015). Махаббаттың мәңгілік мұнарасы («Қозы Көрпеш-Баян сұлу» жырындағы екі ғашықтың күмбезінің реалды және идеялық белгілері). Минарет вечной любви. Вестник КазНУ. Серия филологическая, 148(2). извлечено от https://philart.kaznu.kz/index.php/1-FIL/article/view/206
Выпуск
Раздел
Литературоведение
