Қазақ тіліндегі намыс концептінің лингвистикалық репрезентациясы. Лингвистическая репрезентация концепта намыс (достоинство) в казахском языке.
51 29
Ключевые слова:
концепт, мәдиниет, тілдік әлемдік бейне, , ұлттық ерекшеліктер, культура, языковая картина мира, национальная спецификаАннотация
Мақалада намыс концептінің лингвистикалық репрезентациясының вербальды құралдарын зерттеу және оның ұлттық- мәдени ерекшеліктерін анықтау қарастырылған. Заманауи лингвистикалық бағыттар негізінде орындалып, намыс концептінің лингвистикалық репрезентациясының тілдік әдістері талданған. Намыс концепті қазақ халқының ұлттық санасында негізгі лингвистикалық түсініктердің бірі болып табылады. Ол қазақ халқының ділінде ең маңызды орын алады. Бұл мақалада намыс концепті ар, құрмет, ұят, шыншылдық, адамгершілік сияқты, әдеп тұжырымдарымен өзара байланысы көрсетілген. Осы мақалада «концепт » терминімен байланысты ұғымдардың мағынасының ашылуы, концепттің тілдік репрезентациясы және оның әдістемелік сараптамасы, ұлттық діл, мәдениет, тіл және тілдік сананың өзара әсерін оқуда туындайтын қиындықтар қарастырылған. Концептілерді зерттеу – ұлттық ерекшеліктерді анықтайтын концептуальдық және тілдік әлемдік бейнені түсінуге көмектеседі. Статья посвящена исследованию вербальных средств репрезентации концепта намыс (достоинство) и выявлению его национально- культурной специфики. Анализ вербальных средств репрезентации концепта намыс (достоинство) в рамках современной антропоцентрической парадигмы позволяет раскрыть особенности лингвокогнитивного содержания концепта. Концепт намыс (достоинство) является одним из основных концептов, формирующих мировидение казахского народа, и занимает основное место в менталитете казахского народа. В данной статье показана взаимосвязь концепта с такими моральными понятиями, как честь, уважение, стыд, честность, человечность. Также рассматриваются вопросы, связанные с трактовкой термина «концепт», с языковой репрезентацией концепта и методиками его анализа, сложности, возникающие при изучении корреляции национального менталитета, культуры, языка и языкового сознания. Изучение концептов помогает представить концептуальную и языковую картины мира, выявить национальную специфику.Библиографические ссылки
1 Маслова В.А. Лингвокультурология:учебное пособие– М.: Академия,
2001. – C. 5.
2 Кубрякова Е.С., Демьянков В.З., Панкрац Ю.Г., Лузина Л.Г. Краткий
словарь когнитивных терминов / Под ред. Кубряковой Е.С. – М.: Филологический факультет МГУ им. Ломоносова, 1997. – C. 53, 93, 90-92.
3 Попова З.Д., Стернин И.А. Очерки по когнитивной лингвистике.
– Воронеж: Истоки, 2003. – C. 76, 38, 60-61.
4 Философский энциклопедический словарь.– М.:Инфра, 1999.–C. 144.
5 Қалиева Б.Қ. Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі. – Алматы, 1983. – 317 б.
6 Казахско-русский словарь / Под ред. Р.Г. Сыздыковой, К.Ш. Хусаин.
– Алматы:Дайк–Пресс, 2002. – C. 620.
7 Косович П.В. Казахско-русский и русско-казахский словарь.– Костанай:Толмач – Евразия, 2009. – C. 169.
8 Гарифолла Есим. Наука совести.– Алматы:Раритет, 2008. – C. 11.
9 Қазақтың мақал-мәтелдері. Құрат. Смайлова А.Т. – Алматы: Көшпенділер, 2005. – 400 б.
2001. – C. 5.
2 Кубрякова Е.С., Демьянков В.З., Панкрац Ю.Г., Лузина Л.Г. Краткий
словарь когнитивных терминов / Под ред. Кубряковой Е.С. – М.: Филологический факультет МГУ им. Ломоносова, 1997. – C. 53, 93, 90-92.
3 Попова З.Д., Стернин И.А. Очерки по когнитивной лингвистике.
– Воронеж: Истоки, 2003. – C. 76, 38, 60-61.
4 Философский энциклопедический словарь.– М.:Инфра, 1999.–C. 144.
5 Қалиева Б.Қ. Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі. – Алматы, 1983. – 317 б.
6 Казахско-русский словарь / Под ред. Р.Г. Сыздыковой, К.Ш. Хусаин.
– Алматы:Дайк–Пресс, 2002. – C. 620.
7 Косович П.В. Казахско-русский и русско-казахский словарь.– Костанай:Толмач – Евразия, 2009. – C. 169.
8 Гарифолла Есим. Наука совести.– Алматы:Раритет, 2008. – C. 11.
9 Қазақтың мақал-мәтелдері. Құрат. Смайлова А.Т. – Алматы: Көшпенділер, 2005. – 400 б.
Загрузки
Как цитировать
Ryspaeva, D. S. (2015). Қазақ тіліндегі намыс концептінің лингвистикалық репрезентациясы. Лингвистическая репрезентация концепта намыс (достоинство) в казахском языке. Вестник КазНУ. Серия филологическая, 150(4-5). извлечено от https://philart.kaznu.kz/index.php/1-FIL/article/view/579
Выпуск
Раздел
Языкознание
