Сөз тіркесі жүйесінің қалыптасуы және оның нормалық сипаты
72 52
Кілттік сөздер:
сөз тіркесі, синтаксистік қатынас, жүйе, құрылым, тіл нормасы, грамматикалық қатынас, сөз бірліктер, тіл білімі.Аннотация
Сөз тіркестерін құраушы бөлшектердің тіркесу қабілеттілігі мен оларды байланыстыратын амал-тәсілдерді айқындаудың маңызы зор. Мақалада қазақ тіліндегі сөз тіркестерінің жұмсалу ерекшелік тері мен нормалық сипаты қарастырылған. Сөз тіркесіне анықтама беріліп, олардың тіркесу заңдылығына қатысты пікірлер айтылады. Тіліміздегі сөз тіркестерінің қолданыстағы көрінісі мен құрылымдық жайы норма тұрғысынан талданады. Сондай-ақ сөз тіркестерін құрауда болатын ауытқулар мен түрлі өзгерістер септік жалғаулары арқылы байланысқан сөз тіркестерінің жұмсалымынан көрінетіндігі сөз болады. Олардың тек сөйлеу тілінде ғана емес, көркем әдебиет тілінде де қолданысына мысалдар беріліп, өзіндік ерекшеліктеріне талдау жасалады. Қазақ тіліндегі сөз тіркесі жүйесінің құрылуы жүйедегі грамматикалық ережелермен қатар нор маға да бағынатыны айтылады.Библиографиялық сілтемелер
1 1.Аханов К. Тіл білімінің негіздері: Оқулық. – Алматы: Санат, 1993. – 496 б. – Б. 383.
2 2.Грамматика русского языка. – М.: Изд-во АН СССР, 1960. – Т. 2, ч. І. – 702 с. – С. 11.
3 3.Әмір Р., Әмірова Ж. Жай сөйлем синтаксисі: Оқулық. – Алматы: Санат, 1998. – 192 б. – Б. 10.
4 4.Головин Б.Н. Основы культуры речи. – М.: Высшая школа, 1980. – 335 с. – С. 7.
5 5.Серғалиев М. Етістікті сөз тіркестерінің синонимиясы: Оқу құралы. – Алматы: Қазақ университеті, 1991. – 80 б. – Б. 52.
6 6.Степанов Г.В. О двух аспектах понятия языковой нормы // Методы сравнительно-сопоставительного романских
языков. – М., 1966. – С. 228-236.
7 7.Қазақ тілі: Энциклопедия / Бас ред. Е.М. Арын. – Алматы, 1998. – 509 б. – Б. 348.
8 8.Ағманов Е. Қазақ тілінің тарихи синтаксисі. – Алматы: Рауан, 1992. – 240 б. – Б. 7.
9 9.Богородицкий В.А. Введение в татарское языкознание в связи с другими тюркскими языками. – Казань, 1953. – 220 с. – С. 81.
10 10.Аханов К. Тіл білімінің негіздері: Оқулық. – Алматы: Санат, 1993. – 496 б. – Б. 379.
11 11.Сайрамбаев Т. Қазіргі қазақ тіліндегі күрделі сөз тіркестері. – Алматы: Мектеп, 1981. – 197 б. – Б.12.
12 12.Сарсембаева М. Матаса байланысқан сөз тіркесінің лексикалануы негізінде жасалған туынды сөздер семантикасы:
филолог. ғыл. канд. дисc. – Алматы, 2004. –114 б. – Б. 85.
1 1.Ahanov K. Tіl bіlіmіnіng negіzderі: Oqwli’q. – Almati’: Sanat, 1993. – 496 b. – B. 383.
2 2.Grammatika russkogo yazyka. – M.: Izd-vo AN SSSR, 1960. – T. 2, ch. І. – 702 s. – S. 11.
3 3.A’mіr R., A’mіrova J. Jay so’ylem si’’ntaksi’’sі: Oqwli’q. – Almati’: Sanat, 1998. – 192 b. – B. 10.
4 4.Golovin B.N. Osnovy kul’tury rechi. – M.: Vysshaya shkola, 1980. – 335 s. – S. 7.
5 5.Serghali’’ev M. Etіstіktі so’z tіrkesterіnіng si’’noni’’mi’’yasi’: Oqw qurali’. – Almati’: Qazaq wni’’versi’’tetі, 1991. – 80 b. – B. 52.
6 6.Stepanov G.V. O dvwh aspektah ponyati’’ya yazi’kovoy normi’ // Metodi’ sravni’’tel#no-sopostavi’’tel#nogo romanski’’h
yazi’kov. – M., 1966. – S. 228-236.
7 7.Qazaq tіlі: E’nci’’klopedi’’ya / Bas red. E.M. Ari’n. – Almati’, 1998. – 509 b. – B. 348.
8 8.Aghmanov E. Qazaq tіlіnіng tari’’hi’’ si’’ntaksi’’sі. – Almati’: Rawan, 1992. – 240 b. – B. 7.
9 9.Bogorodi’’cki’’y V.A. Vvedeni’’e v tatarskoe yazi’koznani’’e v svyazi’’ s drwgi’’mi’’ tyurkski’’mi’’ yazi’kami’’. – Kazan#,
1953. – 220 s. – S. 81.
10 10.Ahanov K. Tіl bіlіmіnіng negіzderі: Oqwli’q. – Almati’: Sanat, 1993. – 496 b. – B. 379.
11 11.Sayrambaev T. Qazіrgі qazaq tіlіndegі ku’rdelі so’z tіrkesterі. – Almati’: Mektep, 1981. – 197 b. – B.12.
12 12.Sarsembaeva M. Matasa baylani’sqan so’z tіrkesіnіng leksi’’kalanwi’ negіzіnde jasalghan twi’ndi’ so’zder semanti’’kasi’:
fi’’lolog. ghi’l. kand. di’’sc. – Almati’, 2004. –114 b. – B. 85.
2 2.Грамматика русского языка. – М.: Изд-во АН СССР, 1960. – Т. 2, ч. І. – 702 с. – С. 11.
3 3.Әмір Р., Әмірова Ж. Жай сөйлем синтаксисі: Оқулық. – Алматы: Санат, 1998. – 192 б. – Б. 10.
4 4.Головин Б.Н. Основы культуры речи. – М.: Высшая школа, 1980. – 335 с. – С. 7.
5 5.Серғалиев М. Етістікті сөз тіркестерінің синонимиясы: Оқу құралы. – Алматы: Қазақ университеті, 1991. – 80 б. – Б. 52.
6 6.Степанов Г.В. О двух аспектах понятия языковой нормы // Методы сравнительно-сопоставительного романских
языков. – М., 1966. – С. 228-236.
7 7.Қазақ тілі: Энциклопедия / Бас ред. Е.М. Арын. – Алматы, 1998. – 509 б. – Б. 348.
8 8.Ағманов Е. Қазақ тілінің тарихи синтаксисі. – Алматы: Рауан, 1992. – 240 б. – Б. 7.
9 9.Богородицкий В.А. Введение в татарское языкознание в связи с другими тюркскими языками. – Казань, 1953. – 220 с. – С. 81.
10 10.Аханов К. Тіл білімінің негіздері: Оқулық. – Алматы: Санат, 1993. – 496 б. – Б. 379.
11 11.Сайрамбаев Т. Қазіргі қазақ тіліндегі күрделі сөз тіркестері. – Алматы: Мектеп, 1981. – 197 б. – Б.12.
12 12.Сарсембаева М. Матаса байланысқан сөз тіркесінің лексикалануы негізінде жасалған туынды сөздер семантикасы:
филолог. ғыл. канд. дисc. – Алматы, 2004. –114 б. – Б. 85.
1 1.Ahanov K. Tіl bіlіmіnіng negіzderі: Oqwli’q. – Almati’: Sanat, 1993. – 496 b. – B. 383.
2 2.Grammatika russkogo yazyka. – M.: Izd-vo AN SSSR, 1960. – T. 2, ch. І. – 702 s. – S. 11.
3 3.A’mіr R., A’mіrova J. Jay so’ylem si’’ntaksi’’sі: Oqwli’q. – Almati’: Sanat, 1998. – 192 b. – B. 10.
4 4.Golovin B.N. Osnovy kul’tury rechi. – M.: Vysshaya shkola, 1980. – 335 s. – S. 7.
5 5.Serghali’’ev M. Etіstіktі so’z tіrkesterіnіng si’’noni’’mi’’yasi’: Oqw qurali’. – Almati’: Qazaq wni’’versi’’tetі, 1991. – 80 b. – B. 52.
6 6.Stepanov G.V. O dvwh aspektah ponyati’’ya yazi’kovoy normi’ // Metodi’ sravni’’tel#no-sopostavi’’tel#nogo romanski’’h
yazi’kov. – M., 1966. – S. 228-236.
7 7.Qazaq tіlі: E’nci’’klopedi’’ya / Bas red. E.M. Ari’n. – Almati’, 1998. – 509 b. – B. 348.
8 8.Aghmanov E. Qazaq tіlіnіng tari’’hi’’ si’’ntaksi’’sі. – Almati’: Rawan, 1992. – 240 b. – B. 7.
9 9.Bogorodi’’cki’’y V.A. Vvedeni’’e v tatarskoe yazi’koznani’’e v svyazi’’ s drwgi’’mi’’ tyurkski’’mi’’ yazi’kami’’. – Kazan#,
1953. – 220 s. – S. 81.
10 10.Ahanov K. Tіl bіlіmіnіng negіzderі: Oqwli’q. – Almati’: Sanat, 1993. – 496 b. – B. 379.
11 11.Sayrambaev T. Qazіrgі qazaq tіlіndegі ku’rdelі so’z tіrkesterі. – Almati’: Mektep, 1981. – 197 b. – B.12.
12 12.Sarsembaeva M. Matasa baylani’sqan so’z tіrkesіnіng leksi’’kalanwi’ negіzіnde jasalghan twi’ndi’ so’zder semanti’’kasi’:
fi’’lolog. ghi’l. kand. di’’sc. – Almati’, 2004. –114 b. – B. 85.
Жүктелулер
Как цитировать
Darmenkulova., R. N., & Doskeyeva, B. Z. (2016). Сөз тіркесі жүйесінің қалыптасуы және оның нормалық сипаты. ҚазҰУ Хабаршысы. Филология сериясы, 158(6). вилучено із https://philart.kaznu.kz/index.php/1-FIL/article/view/1673
Шығарылым
Бөлім
Языкознание
