Алтын Орда дәуірі әдебиетіндегі қисса-дастандар және «Хұсрау Шырын» дастаны
32 165
Кілттік сөздер:
қисса-дастан, нәзира, шығыс әдебиеті, ислам діні, миф.Аннотация
Мақалада орта ғасырлық түркі әдебиетіндегі қисса-дастандар дың қалыптасуы, түп-төркіні, олардың жанрлық ерекшеліктері қа растырылады. «Қисса», «хикая», «дастан» ұғымдары турасындағы зерттеуші ғалымдардың теориялық пікірлеріне сүйене отырып, олар ға анықтама беріледі. Шығыстық қисса-дастандардың арқау еткен тақырыптары, көтерген басты идеясы, қаһармандардың бейнелену ерекшеліктері айқындалады. Шығыс әдебиетінде өзіндік орны ай рықша қисса-дастандардың қалыптасуына көне мифтік негіздердің арқау болғаны және олардың түркі әдебиетінде кеңінен таралуы нә зира дәстүрімен тікелей байланысты екені пайымдалады. Шығыс тық қисса-дастандардың түркі халықтарына ортақ әдебиетте діни, ғашықтық, батырлық т.б. тақырыптардағы дастандардың жазылуына негіз болғаны, оның тамаша үлгілері ретінде Әлидің «Қисса Жүсібі», Хұсам Кәтибтің «Жұмжұмасы», Құтбтың «Хұсрау Шырыны», Сайф Са раидің «Гүлстаны», Рабғұзидің қиссалары дүниеге келгені зерделене ді. Сонымен қатар, түркі әдебиетіндегі нәзира дәстүрімен жазылған «Хұсрау-Шырын» дастанының көркемдік, образ жасау, компози циялық ерекшеліктері талданадыБиблиографиялық сілтемелер
1 1.Әуезов М. Абай жолы: Роман-эпопея // Шығармаларының елу томдық толық жинағы. – Алматы, 2014. – Т. 23.
2 2.Қыраубаева А. Қазақ әдебиетіндегі Шығыстық қисса-дастандардың түп-төркіні мен қалыптасуы: Филол. ғыл. докт.
дис. – Алматы, 1997.
3 3.Короглы Х.Г. Взаимосвязи эпоса народов Средней Азии, Ирана и Азербайджана. – М.: Наука, 1983.
4 4.Қыраубаева А. Түрік әдебиетіндегі оянушылық және нәзира дәстүрінің тууы // Классикалық зерттеулер. – Алматы, 2012. – Т. 6.
5 5.Квятковский А. Поэтический словарь. – М., 1966.
6 6.Келімбетов Н. Ежелгі түркі поэзиясы және қазақ әдебиетіндегі көркемдік дәстүр жалғастығы: Филол. ғыл. канд. дис. – Алматы, 2002.
7 7.Бисенбаев П. «Хұсырау-Шырын» дастанының шығыстық нұсқалары // ҚазҰУ хабаршысы. Филология сериясы. –
2014. – №6 (152).
8 8.Бертельс Е. низами. – М., 1959.
9 9.Келімбетов Н. Ежелгі дәуір әдебиеті. – Алматы, 2005.
10 10.Бертельс Е. низами и Фузули. – М., 1962.
11 11.Алиев Г.Ю. Темы и сюжеты низами в литературах народов Востока. – М., 1985.
1 1.A’wezov M. Abay joli’: Roman-e’popeya // Shi’gharmalari’ni’ng elw tomdi’q toli’q ji’’naghi’. – Almati’, 2014. – T. 23.
2 2.Qi’rawbaeva A. Qazaq a’debi’’etіndegі Shi’ghi’sti’q qi’’ssa-dastandardi’ng tu’p-to’rkіnі men qali’ptaswi’: Fi’’lol. ghi’l. dokt. di’’s. – Almati’, 1997.
3 3.Korogly H.G. Vzaimosvyazi ehposa narodov Srednej Azii, Irana i Azerbajdzhana. – M.: Nauka, 1983.
4 4.Qi’rawbaeva A. Tu’rіk a’debi’’etіndegі oyanwshi’li’q ja’ne na’zi’’ra da’stu’rіnіng twwi’ // Klassi’’kali’q zerttewler. – Almati’, 2012. – T. 6.
5 5.Kvyatkovskij A. Poehticheskij slovar’. – M., 1966.
6 6.Kelіmbetov N. Ejelgі tu’rkі poe’zi’’yasi’ ja’ne qazaq a’debi’’etіndegі ko’rkemdіk da’stu’r jalghasti’ghi’: Fi’’lol. ghi’l. kand. di’’s. – Almati’, 2002.
7 7.Bi’’senbaev P. «Husi’raw-Shi’ri’n» dastani’ni’ng shi’ghi’sti’q nusqalari’ // QazUW habarshi’si’. Fi’’lologi’’ya seri’’yasi’. – 2014. – №6 (152).
8 8.Bertel’s E. Nizami. – M., 1959.
99.Kelіmbetov N. Ejelgі da’wіr a’debi’’etі. – Almati’, 2005.
10 10.Bertel’s E. Nizami i Fuzuli. – M., 1962.
11 11.Aliev G.YU. Temy i syuzhety Nizami v literaturah narodov Vostoka. – M., 1985.
2 2.Қыраубаева А. Қазақ әдебиетіндегі Шығыстық қисса-дастандардың түп-төркіні мен қалыптасуы: Филол. ғыл. докт.
дис. – Алматы, 1997.
3 3.Короглы Х.Г. Взаимосвязи эпоса народов Средней Азии, Ирана и Азербайджана. – М.: Наука, 1983.
4 4.Қыраубаева А. Түрік әдебиетіндегі оянушылық және нәзира дәстүрінің тууы // Классикалық зерттеулер. – Алматы, 2012. – Т. 6.
5 5.Квятковский А. Поэтический словарь. – М., 1966.
6 6.Келімбетов Н. Ежелгі түркі поэзиясы және қазақ әдебиетіндегі көркемдік дәстүр жалғастығы: Филол. ғыл. канд. дис. – Алматы, 2002.
7 7.Бисенбаев П. «Хұсырау-Шырын» дастанының шығыстық нұсқалары // ҚазҰУ хабаршысы. Филология сериясы. –
2014. – №6 (152).
8 8.Бертельс Е. низами. – М., 1959.
9 9.Келімбетов Н. Ежелгі дәуір әдебиеті. – Алматы, 2005.
10 10.Бертельс Е. низами и Фузули. – М., 1962.
11 11.Алиев Г.Ю. Темы и сюжеты низами в литературах народов Востока. – М., 1985.
1 1.A’wezov M. Abay joli’: Roman-e’popeya // Shi’gharmalari’ni’ng elw tomdi’q toli’q ji’’naghi’. – Almati’, 2014. – T. 23.
2 2.Qi’rawbaeva A. Qazaq a’debi’’etіndegі Shi’ghi’sti’q qi’’ssa-dastandardi’ng tu’p-to’rkіnі men qali’ptaswi’: Fi’’lol. ghi’l. dokt. di’’s. – Almati’, 1997.
3 3.Korogly H.G. Vzaimosvyazi ehposa narodov Srednej Azii, Irana i Azerbajdzhana. – M.: Nauka, 1983.
4 4.Qi’rawbaeva A. Tu’rіk a’debi’’etіndegі oyanwshi’li’q ja’ne na’zi’’ra da’stu’rіnіng twwi’ // Klassi’’kali’q zerttewler. – Almati’, 2012. – T. 6.
5 5.Kvyatkovskij A. Poehticheskij slovar’. – M., 1966.
6 6.Kelіmbetov N. Ejelgі tu’rkі poe’zi’’yasi’ ja’ne qazaq a’debi’’etіndegі ko’rkemdіk da’stu’r jalghasti’ghi’: Fi’’lol. ghi’l. kand. di’’s. – Almati’, 2002.
7 7.Bi’’senbaev P. «Husi’raw-Shi’ri’n» dastani’ni’ng shi’ghi’sti’q nusqalari’ // QazUW habarshi’si’. Fi’’lologi’’ya seri’’yasi’. – 2014. – №6 (152).
8 8.Bertel’s E. Nizami. – M., 1959.
99.Kelіmbetov N. Ejelgі da’wіr a’debi’’etі. – Almati’, 2005.
10 10.Bertel’s E. Nizami i Fuzuli. – M., 1962.
11 11.Aliev G.YU. Temy i syuzhety Nizami v literaturah narodov Vostoka. – M., 1985.
Жүктелулер
Как цитировать
Жанузакова K. Т., & Усеева, Б. (2016). Алтын Орда дәуірі әдебиетіндегі қисса-дастандар және «Хұсрау Шырын» дастаны. ҚазҰУ Хабаршысы. Филология сериясы, 158(6). вилучено із https://philart.kaznu.kz/index.php/1-FIL/article/view/1694
Шығарылым
Бөлім
Литературоведение
