Қазтуған жыраудың «Алаң да алаң, алаң жұрт» толғауындағы тірек сөздердің функционалдық қолданысы
47 49
Кілттік сөздер:
жыраулар поэзиясы, семантика, тірек сөз, сөздердің функциональдығы, афоризмдер, контекстік мағына мен тіркесімділік, көнерген сөздер, синтаксистік параллелизмдер.Аннотация
Бұл мақалада XV – ХҮІІІ ғасырдағы жыраулар поэзиясына шолу жасала отырып, атақты Қазтуған жыраудың «Алаң да алаң, алаң жұрт» толғауындағы сөздердің функциональдық жұмсалымы талқыланады. Мақалада жыраулар поэзиясының тілдік ерекшелігі философиялық терең ой мен дидактикалық мазмұнға, сан алуан экспрессия мен эмоцияға, өсиет-нақыл сөздер мен афоризмдерге, соны тіркестер мен синтаксистік параллелизмдерге, дыбыс үндесулері мен ішкі ұйқастарға, ырғақтық топ пен лингвопоэтикалық интонацияға толы екендігі көрсетіледі. Қазтуған жырау толғауындағы алаң жұрт тіркесінің функциональдық қолданысы мен контекстік мағынасының тұжырымы сло жайлы, көгорай, шалғынды жер мәнінде екені семантикалық тұрғыдан дәйктеледі. Толғау мәтініндегі жұрт тірек сөзінің семантикасы, этимологиясы мен тіркесімділік табиғаты кешенді лингвистикалық ғылыми талдауға түседі. Толғау мәтініндегі жуған жұрт, туған жұрт, кескен жұрт, қонған жұрт, түскен жұрт сөз тіркестеріндегі етістіктің есімше – ған тұлғасы затқа құбылысқа тән сапалық белгіні қимыл, процесс мағынасын білдірумен қатар анықтауыштық қатынастағы іс-әрекеттің өткен шақ мағынасын да білдіріп тұрғаны да нақты мысалдар негізінде талдауға түседі.Библиографиялық сілтемелер
1.1. Сыздықова Р. Сөздер сөйлейді. – Алматы: Арыс, 2004. – 148 б.
2.2. Юдахин К.К. Киргизско- русский словарь. – М.: Наука, 1965. – С. 74.
3.3. Қазақ тілінің аймақтық сөздігі. – Алматы: Арыс, 2005. – 74 б.
4.4. Ысқақов А. Қазіргі қазақ тілі. – Алматы: Ана тілі, 1964. – 122 б.
5.5. Мұсабаев Ғ. Қазақ тіл білімінің мәселелері. – Алматы: Абзал- ай, 2014. – 318 б.
6.6 Қазақ тілінің сөздігі. – Алматы: Дайк-Пресс, 1999. – 187 б.
1.1. Si’zdi’qova R. So’zder so’yleydі. – Almati’: Ari’s, 2004. – 148 b.
2.2. Yudahi’’n K.K. Ki’’rgi’’zsko-rwsski’’y slovar#. – M.: Nawka, 1965. – S. 74.
3.3. Qazaq tіlіnіng aymaqti’q so’zdіgі. – Almati’: Ari’s, 2005. – 74 b.
4.4. I’sqaqov A. Qazіrgі qazaq tіlі. – Almati’: Ana tіlі, 1964. – 122 b.
5.5. Musabaev Gh. Qazaq tіl bіlіmіnіng ma’selelerі. – Almati’: Abzal-ay, 2014. – 318 b.
6.6. Qazaq tіlіnіng so’zdіgі. – Almati’: Dayk-Press, 1999. – 187 b.
2.2. Юдахин К.К. Киргизско- русский словарь. – М.: Наука, 1965. – С. 74.
3.3. Қазақ тілінің аймақтық сөздігі. – Алматы: Арыс, 2005. – 74 б.
4.4. Ысқақов А. Қазіргі қазақ тілі. – Алматы: Ана тілі, 1964. – 122 б.
5.5. Мұсабаев Ғ. Қазақ тіл білімінің мәселелері. – Алматы: Абзал- ай, 2014. – 318 б.
6.6 Қазақ тілінің сөздігі. – Алматы: Дайк-Пресс, 1999. – 187 б.
1.1. Si’zdi’qova R. So’zder so’yleydі. – Almati’: Ari’s, 2004. – 148 b.
2.2. Yudahi’’n K.K. Ki’’rgi’’zsko-rwsski’’y slovar#. – M.: Nawka, 1965. – S. 74.
3.3. Qazaq tіlіnіng aymaqti’q so’zdіgі. – Almati’: Ari’s, 2005. – 74 b.
4.4. I’sqaqov A. Qazіrgі qazaq tіlі. – Almati’: Ana tіlі, 1964. – 122 b.
5.5. Musabaev Gh. Qazaq tіl bіlіmіnіng ma’selelerі. – Almati’: Abzal-ay, 2014. – 318 b.
6.6. Qazaq tіlіnіng so’zdіgі. – Almati’: Dayk-Press, 1999. – 187 b.
Жүктелулер
Как цитировать
Kurkebayev К. К. (2016). Қазтуған жыраудың «Алаң да алаң, алаң жұрт» толғауындағы тірек сөздердің функционалдық қолданысы. ҚазҰУ Хабаршысы. Филология сериясы, 154(2). вилучено із https://philart.kaznu.kz/index.php/1-FIL/article/view/1762
Шығарылым
Бөлім
Языкознание
