«Абай жолы» роман-эпопеясындағы жалқы есімдердің табиғаты, лингвомәдени айырмашылықтары. Различия в происхождении имен собственных в романе-эпопее «Путь Абая»
36 117
Кілттік сөздер:
антропоним, географиялық термин, ономастика, Қарқара, Қоңыр, географический термин, Каркара, КонырАннотация
Мақалада «Абай жолы» роман-эпопеясындағы жалқы есімдер олардың табиғаты, лингвомәдени айырмашылықтары ғылыми түрғыда талданады. Эпопеядағы орын алған топонимдік деректер, яғни жер-су атаулары мен кісі есімдері халықтық мәдениет, тіл мен әдебиетті арқау ете отырып, оны ұлттық болмыс пен сипатты танытудағы өзекті мәселеге айналдырып, топонимдік деректер туралы тұжырымдар айтылады. Әр халықтың даму үдерісінде мәдени ақпарат кеңінен орын алып, өткен кезеңнің тарихынан хабар береді. Бұрынғы ақпарат көздерінен тілдік ақпараттың алатын орны ерекше. Осы тілдік ақпарат ішінен ономастиканың атқаратын маңызы зор. Көркем туындылардағы ономастикалық атауларды лингвистикалық тұрғыда немесе оның этнолингвистикалық табиғатын, оны қолданудағы ерекшеліктерін, болмаса ұлттық сипатын қарастыру өзекті мәселе. Бұл тақырып аясында бүгінге дейін біршама түрлі деңгейдегі ғылыми- зерттеу жұмыстары жүргізілді. Романда орын алған Алтай, Семей, Балхаш, Орал, Алматы, Омск, Өскемен сияқты макротопонимдер әлі де қолданыстан шыққан жоқ. В статье рассмотрены ономастические названия прекрасных произведений на лингвистическом уровне, их этнолингвистическое происхождение, особенности в их использовании, использование имен собственных, названия мест и рек в эпопее на научном уровне. Наследие каждого народа, сформированное в процессе развития, с каждым днем играет роль культурной информации, открывающей историю развития того периода. Из источников информации прошлого особое значение имеет языковая информация. В такой языковой информации особое место имеют ономастические единицы. В таком случае ономастические названия в лингвистической основе художественных произведений либо их этнолингвистическая природа, в особенности в его использовании или рассматривании национальных характеристик, – важная проблема. В ходе обсуждения этой темы были проведены научно – исследовательские работы разного уровня. Не вышли из пользования такие макротопонимы, как Алматы, Семей, Балхаш, Орал, Семипалатинск, Ускемен, Омск, Алтай, Баканас, которые имели место в романе. Одно отличие преподнесения топонимов Ауэзовым в романе – описание местностей не только для сюжета сочинения, но и для привлечения внимания к социально-экономическому содержанию, народному мировосприятию.Библиографиялық сілтемелер
1 Еспаева К.С. Лексико-семантические типы антропонимов в эпопоее «Путь Абая» М. Ауезова: Сб. Тюркская ономастика. – Алма-Ата, 1984. – 229-234 б.
2 Әуезов М. Абай жолы роман-эпопеясы. – Алматы, 1959. − 272-300 б.
3 Керімбаев Е.А. Казахская ономастика в этнокультурном, номинативном и функциональном аспектах. – Алматы, 1995. – 248 с.
4 Жанұзақов Т. Қазақ тіліндегі жалқы есімдер. – Алматы: Ғылым, 1965. – 224 б.
5 Томанов М. Қазақ тілінің тарихи грамматикасы. – Алматы: Мектеп, 1988. – 264 б.
6 Қойшыбаев Е. Қазақстанның жер-су аттар сөздігі. – Алматы, 1985. – 72 б.
2 Әуезов М. Абай жолы роман-эпопеясы. – Алматы, 1959. − 272-300 б.
3 Керімбаев Е.А. Казахская ономастика в этнокультурном, номинативном и функциональном аспектах. – Алматы, 1995. – 248 с.
4 Жанұзақов Т. Қазақ тіліндегі жалқы есімдер. – Алматы: Ғылым, 1965. – 224 б.
5 Томанов М. Қазақ тілінің тарихи грамматикасы. – Алматы: Мектеп, 1988. – 264 б.
6 Қойшыбаев Е. Қазақстанның жер-су аттар сөздігі. – Алматы, 1985. – 72 б.
Жүктелулер
Как цитировать
Dauletbekova, Z. S. (2015). «Абай жолы» роман-эпопеясындағы жалқы есімдердің табиғаты, лингвомәдени айырмашылықтары. Различия в происхождении имен собственных в романе-эпопее «Путь Абая». ҚазҰУ Хабаршысы. Филология сериясы, 141(1-2). вилучено із https://philart.kaznu.kz/index.php/1-FIL/article/view/26
Шығарылым
Бөлім
Языкознание
