1911 жылғы Түркістан жер сілкінісінің түрік әдебиетіндегі көрінісі

Аннотация

Мақала түркі әлемінде болған тарихи оқиғаларға арналған. Бұл аймаққа деген қызығушылық ең алдымен оның географиялық және геосаяси жағдайының ерекшелігімен байланысты. Бұл кең аймақта түркі тайпалары тарихи, саяси және географиялық жағдайларға байланысты ыдырап кетті, бірақ олардың туыстық және мәдени серіктестіктерінің арқасында олардың арасында тығыз байланыстар сақталып отыр. Мұның бір дәлелі – Түркістан туралы Түркияда жазылған өлеңдер, олардың көпшілігі Түркістанда белгісіз. Осы мақаланы зерттеудің мақсаты – ғалымдардың қазақ халқының тарихы, әдебиеті, мәдениеті, этнографиясы Түркияның гуманитарлық ғылымдарының зерттеу пәні екендігін, соның арқасында қазақ жазушыларының шығармалары бүкіл түркі әлеміне ұсынылатынын хабарлау. Зерттеудің өзектілігі бірінші рет талдау объектісі ретінде Қазақстанда белгілі емес. Түркістан апатына арналған өлеңдер екендігімен анықталады. Мақалада поэтикалық шығармалардың мазмұнын терең және егжей-тегжейлі зерттеу негізінде Түркістан жер сілкінісіне байланысты оқиғалар түсіндірілді. Автор адамдардың басынан кешкендерін, олардың азаптарын ашады. Бауырластық пен көмек мәселесіне көп көңіл бөлінеді. Мақалада сонымен қатар Түркістан апаты туралы жазған түрік жазушыларының шығармашылығына қысқаша түсініктеме берілген. Өлеңдердің идеялық-тақырыптық мазмұнының ерекшеліктері ашылды. Мақалада автор Түркістан апатына арналған поэзияның қазақ тіліне сөзбе-сөз аударылған нұсқасын келтіреді.