Әлеуметтік желілердегі қазақ тіліндегі өзгерістер

Аннотация

Мақала қазіргі заманғы қазақстандық интернет-тіл білімін талдауға және оны тілдік қолданудағы өзгерістерге арналған. Жаһандану – экономикалық, әлеуметтік, саяси және рухани өмірдің барлық салаларында болып жатқан көп қырлы процесс. Түрлі салаларда авторлар жаһандану үдерісін әр қырынан бағалап, өз тұжырымдарын айтады. Жалпы лингвистиканың тарихи негізі саяси және экономикалық аспектілерде қарастырылады. Көптеген зерттеулер жаһанданудың технологиялық және мәдени ықпалын ескерген дұрыс екенін көрсетеді. Шын мәнінде, жаһанданудың салдарынан түрлі құбылыстардың пайда болуы лингвистердің назарынан тыс қалған жоқ. Интернет пен дербес компьютерлердің өмірге енуіне байланысты тілшілер тілдерді жақындастыру, жойылып кету қаупі сияқты мәселелерге назар аудара бастады. ТЛдағы тілдердің жақындасуы бір тілдің үстемдігінен, олардың лексикалық және грамматикалық қабатындағы әртүрлі тілдердің жақындасуынан, әртүрлі тілдік құбылыстардың пайда болуынан көрініс табады. Басқа тілдердің үстемдігі кейбір тілдердің жойылып кетуіне қауіп төндірді. Жойылып кету қаупі төнген тілдерде кез келген тіл, әскери, саяси, экономикалық, мәдени немесе басқаша болсын, қоғамның сөзінде өзінің функционалдылығын жоғалта бастайды. Жаһандану процесі бүкіл әлемде жүріп жатыр, әлемдік тілдер өзгеріс пен эволюция дәуірін бастан кешуде. Интернет немесе әлеуметтік желі – ақпарат беру құралы ғана емес, сонымен қатар әлемдегі адам бағытын анықтаудың маңызды құралдарының бірі. Осылайша, адамның желілер әлеміне енуі, оның тікелей тартылуы зерттеушілердің қызығушылығын тудырды. Бүгінгі мақаланың негізгі мақсаты қазіргі қазақ ұлттық әдеби тілінде интернет арқылы немесе коммуникацияның жаңа саласында қандай өзгерістер болып жатқанын анықтау болмақ. Қазіргі заманғы интернеттегі шетелдік сөздер, бір тілден екінші тілге ешқандай өзгеріссіз ауысатын тілдік операциялар, аралас жазбалар (шетелдік сөздердің лексикалық және семантикалық мәртебесі сақталған сөздерді қоса алғанда), жаңа қысқартулар, варваризмдер, жаңа мағыналы сөздер, ағылшын тілінің айтылу үлгісіне негізделген ортограммалар, жаңа поэтикалық сөз тіркестері, қосарланған сөздер жиі кездеседі. Виртуалды кеңістікте жаһандық коммуникация кеңейіп жатқаны белгілі.