Речь героя. Кейіпкер сөзі

Аннотация

В статье дается анализ произведений известного писателя, лауреата государственной премии Саина Муратбекова. Автор раскрывает разнообразие языка героев произведений писателя. Речь героев художественного произведения отличается особенностью искусства слова, использованием художественных средств, красочностью, условиями использования и уникальностью. Язык героев произведений в виде диалога помагает развитию сюжета, раскрытию характера героев, поясняют идею, позицию автора. Обо всем этом свидетельствуют точно и удачно приведенные примеры.Образ героя создается с помощью монолога или диалога, если говорить о словесной структуре произведения, с помощью специфических выражений. Главные особенности монолога и диалога: невозможность возвращения к монологу, который не может быть понят мгновенно, восприятие слушателями высказанного монолога, отсутствие связи между сказанным и услышанном, свободная форма выражения мыслей героя, диалог – средство передачи взаимоотношений нескольких персонажей, связь между высказанным одним героем и восприятием вторым. В заключении можно отметить, что специфика образа художественной литературы в том, что он создается средствами художественного слова, поэтому в художественном произведении широко применяется и видоизменяется диалог. Мақалада әдебиеттегі көркемдік тәсіл – диалогтың көркемдік қызметі белгілі қаламгер, мемлекеттік сыйлықтың лауреаты Сайын Мұратбеков шығармалары негізінде талданады. Шығарманың құрылымы, автордың мақсаты және жазушының стиліне байланысты кейіпкер сөзінің қызметі мен қолданылуы әр түрлі болып келеді. Көркем шығармадағы кейіпкер сөзі өзінің атқарар рөлі мен маңызы тұрғысынан сөз өнеріндегі көркемдік құралдар арасындағы өзгелерінен ерекше, қолданыс аясы да бөлек, артылар жүгі де ауыр бірегей түрі болып табылады. Сайын Мұратбеков шығармаларындағы диалог түрінде қолданылған кейіпкер сөзі бірде шығарма оқиғасын дамытуға қызмет етіп, сюжеттік-композициялық тұрғыдан, енді бірде кейіпкер характерін ашу, образ сомдау, оның көңіл-күйін білдіру, жазушының идеясын, позициясын анықтау тәрізді, т.б. авторлық мақсатты жүзеге асыру тұрғысынан көркемдік тәсіл ретінде ұтымды пайдаланғандығы жан-жақты сараланады. Аталған мәселелер нақты мысалдармен дәлелденеді. Құрылымдық жағынан төл сөз, ортақ төл сөз болып келетін кейіпкер сөзі шығармада монолог немесе диалог түрінде көрініс табады. Монолог пен диалогтың басты ерекшелігі: монолог біреудің дереу жауап қайтаруын талап етпейтін, тыңдаушының айтылған сөзді қалай қабылдағанына, қандай әсер алғанына байланысты емес, кейіпкер сөзінің тәуелсіз түрі; диалог – екі немесе бірнеше адамның өзара қарым-қатынас құралы, бірінің айтқаны екіншісінің сөзіне байланысты болатын кейіпкер сөзінің бір түрі. Көркем әдебиет өмірдің қыр-сырын көркем сөз арқылы бейнелейтін өнердің бір түрі болғандықтан, көркем шығармада диалогтың кеңінен қолданылуы да табиғи құбылыс деп тұжырымдауға болады.