Ағылшын және Әзірбайжан тілдеріндегі дискурсивті маркерлердің семантикалық ерекшеліктері

Аннотация

Мақала ағылшын және әзірбайжан әдеби мәтіндеріндегі дискурсивті маркерлердің семантикалық ерекшеліктерін контрастивті зерттеуге арналған. Онда ағылшын тіліндегі дискурсивті маркерлердің семантикалық статусын жан-жақты зерттеген зерттеушілердің (Д. Блейкмор, Т. Ван Дайк, М. Хансен, В. Масчлер, Д. Шиффрин, Э. Чиглинцева, М. Каменский) әртүрлі көзқарастары талқыланады. Оларды қолдану жағдайлары коммуникативті жағдаймен және дискурс түрімен тығыз байланысты. Дискурс түрін анықтау коммуникативті жағдаятқа қатысты басқа да мәселелерді нақтылайды. Дискурс маркерлері жіберушінің (автордың) ниетіне байланысты дискурс бөліктері арасындағы байланыстың негізгі құралы болып табылады. Тіпті ең күрделі идеялар дискурсивті белгілер арқылы дискурста айқын немесе жасырын түрде қалыптасуы мүмкін.

Дискурсивті маркерлер кез келген басқа тілдегі сияқты әзірбайжан тілінде де кең таралған және олар дискурстағы ақпаратты таратуда өте маңызды рөл атқарады.

Талдау нәтижелері екі тілдегі дискурсивті маркерлердің негізінен ортақ семантикалық белгілерге ие екендігін көрсетеді. Айырмашылығы мынада: ағылшын тілінен айырмашылығы әзірбайжан тілінде модальділік семантикасы бар кейбір дискурсивті маркерлер сөйлемді түрлендіру арқылы қалыптасады, ал бұл тілдегі жағдай жұрнақтары дискурсивті маркерлер қызметін атқарады.

Түйін сөздер: дискурс, дискурсивті маркерлер, экспликатор, ситуация, ақпарат