Абай Құнанбайұлы шығармашылығындағы «Білім және Cенім» концептілері және олардың орыс, ағылшын тілдеріне аударылуы

Аннотация

 Әртүрлі бағыттағы және стильдегі мәтіндерді әдеби аударудың тетіктері мен ерекшеліктерін зерттейтін аударма ғылымдары қазіргі қоғамда, әсіресе жаһандану жағдайында, тілдік және мәдени кедергілерді жеңуге себеп болатын шешуші рөл атқарады. Зерттеудің мақсаты – «білім» және «сенім» концептілерін анықтап, түсіндіру үшін Абай Құнанбайұлының әдеби шығармаларын орыс және ағылшын тілдеріндегі салыстырмалы аударма ерекшеліктерін ескере отырып талдау. Зерттеу мақсаттарына жету үшін келесі әдістер қолданылды: гипотетико-дедукциялық, контент-талдау, салыстырмалы талдау. Жұмыс нәтижелері «білім» және «сенім» концептілері қазақ ойшылы А. Құнанбайұлының шығармашылығына тереңінен еніп, қазақ мәдениетінің жан-жақтылығын, тарихи қайта құрулар мен рухани құндылықтарды бейнелейтінін анықтады. Авторлық концептілерді орыс және ағылшын тілдеріне аудару интерпретация үрдісінде ескерілуі керек әртүрлі әлеуметтік, тарихи, тілдік және мәдени ерекшеліктерді қамти отырып, осы қызметтің кеңеюіне ықпал етеді. Салыстырмалы талдаудың көмегімен Абай концептілерін аудару кезінде орыс тілі жазушының мағыналық категорияларын дәл көрсету үшін құрылымдық сөйлемдердің әр түрін қолдана алатындығы анықталды. Ал, ағылшын тіліндегі интерпретацияда ақынның түпнұсқаға жақын негізгі идеясын сақтап, оқырманға жеткізу үшін мәтіннің құрылымы мен стилін бейімдеу жиі орын алуы мүмкін. Алайда, қазақ тілінен орыс және ағылшын тілдеріне аудару кезінде А.Құнанбайұлының философиялық астарын және елдер мен халықтар арасындағы мәдени айырмашылықтарды ескеру қажет екенін түсіну маңызды. Зерттеудің практикалық маңыздылығы әдеби аударма мәселелерін зерттейтін ғалымдардың, сондай-ақ аударма қызметі мен мәдениеттану саласындағы мамандардың жұмыс нәтижелерін пайдалануы болып табылады.

Түйін сөздер: интерпретация, мағыналық категориялар, семантикалық құндылық, құрылымдық ерекшеліктер, мәдени құзыреттілік.