Общность материальной и духовной культуры тюрков и коренных жителей Северной Америки. Түркілер мен Солтүстік Американың ежелгі тұрғындарының материалдық және рухани мәдениетінің тұтастығы
22 21
Кілттік сөздер:
сравнительный анализ, этническая общность, культура, искусство, тотем, салыстырмалы талдау, этникалық тұтастық, мәдениет, өнерАннотация
Параллель «прототюрки-индейцы Северной Америки» уже более ста лет занимает умы ученых из разных областей науки: от генетиков до культурологов и искусствоведов. Общность материальной и духовной культуры тюрков и коренных жителей Северной Америки – явление однозначное и основанное на анропогенетическом родстве. На данный момент факт генетической идентичности палеоазиатов Сибири и отчасти Центральной Азии с америндами описан, изучен и доказан. Заселение Америк осуществлялось через ныне несуществующий Беренгов перешеек и Беренгию, затопленную во время последнего таяния ледников мирового океана, имевшего место 10-15 тыс. лет до н.э. Генетическое родство тюрков и америндов обусловило культурную общность, сохранившуюся до сих пор в мифопоэтике и фольклоре как нематериальном культурном наследии, транслируемом через художественное творчество. «Солтүстік Америка прототүркілер-үнділер» параллелі 100 жылдан астам уақыт бойы ғылымның әртүрлі саласындағы ойларынан орын алуда, генетикадан бастап мәдениеттанушылар мен өнертанушы ғалымдар. Түркілер мен Солтүстік Американың ежелгі тұрғындарының материалды және рухани мәдениетінің тұтастығы айқын құбылыс және антропогенетикалық тектестікке негізделген. Түркілер мен америндердің генетикалық тектестігі мәдени жалпылықты қамтамасыз етті, көркем өнер арқылы таратылатын мифопоэтика мен фольклорда бейматериалдық мәдени мұра ретінде осы күнге дейін сақталған. Қазіргі уақытта Сібір палоеазиаттары мен Орталық Азияның кейбір америндерінің генетикалық ұқсастығы жөніндегі дерек сипатталған, зерттелген және дәледенген. Американың қоныстануы б.э.д. 10-15 мыңжылдықта болған соңғы әлемдік мұхит мұзының еруі салдарынан қазіргі кезде жоқ Беренг мойнағы мен Беренгия арқылы болды.Библиографиялық сілтемелер
1 Шалабаева Г.К. Казахстан: от древних цивилизаций к современности. – Алматы: Экономика, 2007. – 258 с.
2 Каримуллин А.Г. Прототюрки и индейцы Америки. По следам одной гипотезы. – Казань: Инсан, 1995. – 63 с.
3 Ахметов А.К. Азия-Берингия – Америка или Азиатское происхождение американских «индейцев». – Алматы: AR NA-B,
2006. – С.110.
4 Jacobson St. A practical grammar of the St. Lawrence Islands / Siberian Yupik Eskimo Language.Fairbanks: Alaska Native Language Center, 1990.
5 Фрейд З. Тотем и табу. – СПб.: Азбука-классика, 2005. – 256 с.
6 Rasonyi L. The Psychology and Categories of Name Giving among Turkish Peoples // Hungaro-Turcica. Studies in Honour of Julius Nemeth. Budapest, 1976. – P. 207-225.
7 Маргулан А.Х. Петроглифы Сарыарки. Гравюры с изображением волчьего тотема // Сочинения: В 14 т. – Т.3. – Алматы: Дайк-Пресс, 2003. – 50 с.
8 Топоров В.Н. Мировое Дерево: Универсальные знаковые комплексы. – Т. 2. – М.: Рукописные памятники Древней Руси, 2010. – 496 с.
9 Самашев З. БЕРЕЛ. – Алматы: Таймас, 2011. – 236 с.
10 Акишев А.К. Искусство и мифология саков. – Алма-Ата: Наука, 1984. – 176 с
2 Каримуллин А.Г. Прототюрки и индейцы Америки. По следам одной гипотезы. – Казань: Инсан, 1995. – 63 с.
3 Ахметов А.К. Азия-Берингия – Америка или Азиатское происхождение американских «индейцев». – Алматы: AR NA-B,
2006. – С.110.
4 Jacobson St. A practical grammar of the St. Lawrence Islands / Siberian Yupik Eskimo Language.Fairbanks: Alaska Native Language Center, 1990.
5 Фрейд З. Тотем и табу. – СПб.: Азбука-классика, 2005. – 256 с.
6 Rasonyi L. The Psychology and Categories of Name Giving among Turkish Peoples // Hungaro-Turcica. Studies in Honour of Julius Nemeth. Budapest, 1976. – P. 207-225.
7 Маргулан А.Х. Петроглифы Сарыарки. Гравюры с изображением волчьего тотема // Сочинения: В 14 т. – Т.3. – Алматы: Дайк-Пресс, 2003. – 50 с.
8 Топоров В.Н. Мировое Дерево: Универсальные знаковые комплексы. – Т. 2. – М.: Рукописные памятники Древней Руси, 2010. – 496 с.
9 Самашев З. БЕРЕЛ. – Алматы: Таймас, 2011. – 236 с.
10 Акишев А.К. Искусство и мифология саков. – Алма-Ата: Наука, 1984. – 176 с
Жүктелулер
Как цитировать
Boldykova, Z. (2015). Общность материальной и духовной культуры тюрков и коренных жителей Северной Америки. Түркілер мен Солтүстік Американың ежелгі тұрғындарының материалдық және рухани мәдениетінің тұтастығы. ҚазҰУ Хабаршысы. Филология сериясы, 145(5,6). вилучено із https://philart.kaznu.kz/index.php/1-FIL/article/view/529
Шығарылым
Бөлім
Культура
