Мифопоэтический анализ романа А. Жаксылыкова «Поющие камни».  А. Жақсылықовтың «Əнші тастар» атты романына аңыз əрі ақындық тұрғыдан талдау.

О. Valikova

Авторы

О. Valikova Казахский национальный университет имени аль-Фараби, г. Алматы

36 29

Ключевые слова:

литература постмодернизма, архетип, символ, авторская картина мира, панвитализм, аллюзия, интертекст, кейінгі модернизм əдебиеті, белгі, əлемнің авторлық көрінісі, мəтінаралық,

Аннотация

Приведенный в статье анализ архетипических комплексов позволяет дешифровать подтекстовую информацию, заложенную в романе А. Жаксылыкова, и выйти на идейно-тематический уровень произведения. Предпринята попытка интертекстуального рассмотрения архетипов с целью декодирования потенциальных смыслов текста. В качестве базовых архетипов выбраны архетип ребенка (детства) и эсхатологический архетип Мирового Змея, которые создают единую апокалиптическую модель. Эта модель значима как авторское видение будущего, связанного с экологической катастрофой земли и личности. Автор статьи выходит на концепцию панвитализма, согласно которой все сущее наделено душой и взаимосвязано. Таким образом, А. Жаксылыков выступает адептом новой для казахстанской прозы философской концепции. Мақалада берілген архетиптік жинақтарға жасалған талдау А. Жақсылықовтың романына негізделген мəтін астарындағы ақпаратты айқындауға, сондай-ақ шығарманың ой-тақырыптық деңгейіне шығуға мүмкіндік береді. Мəтіннің əлеуетті мағыналарын ашу мақсатында мəтінаралық қарастыру ісі қолға алынды. Негізгі іргелі архетиптер ретінде біркелкі апокалиптикалық үлгіні қалыптастыратын баланың (балалық шақтың) архетипі жəне Левиофанның эсхатологиялық архетипі таңдап алынды. Аталмыш үлгі жер мен жеке тұлғаның экологиялық алапатпен байланысты келешекті авторлық тұрғыдан тани білуімен маңызды. Автор панвитализм тұжырымдамасын тілге тиек етеді, аталып отырған тұжырымдамаға сəйкес барлық жаратылысқа жан берілген де олар өзара бір-бірімен байланысты болып келеді. Міне, осылайша, А. Жақсылықов қазақ прозасы үшін жаңа болып табылатын пəлсапалық тұжырымдаманың апологеті (мысалы) ретінде көрінеді.

Библиографические ссылки

1 Жаксылыков А.Ж. Сны окаянных: Трилогия. – Алматы: ТОО «Алматинский издательский дом», 2006. – 526 с.
2 Салханова Ж.Х. Лирическая экспликация образа степи в творчестве Бахыта Каирбекова // Материалы Международной научно-практической конференции «Язык – Речь – Слово в филологических исследованиях», посвященной 80-летию со дня рождения проф. Р.С. Зуевой. – Алматы: Казак университетi, 2012. – С. 295-298.
3 Сарсекеева Н.К. Проблемы экзистенционального анализа в современной литературе // Материалы Международной научно- практической конференции «Язык – Речь – Слово в филологических исследованиях», посвященной 80-летию со дня рождения проф. Р.С. Зуевой. – Алматы, Казак университетi, 2012. – С. 298-302.
4 Foubister, Linda. Goddess in the Grass: Serpentine Mythology and the Great Goddess. –Linda Foubister, 2003. – P. 30.
5 Robertson, Robin; Combs, Allan. The Uroboros // Indra's Net: Alchemy and Chaos Theory as Models for Transformation.–Quest Books, 2009.
6 Адибаева Ш.Т. Поэтика мифа в художественной прозе конца XX – начала XXI веков… Автореф. на соискание уч.степени канд. фил. Наук. – Алматы, 2005. – 25 с.