Разнообразие принципа вежливости у казахов. Қазақ сыпайылылығының әртүрлі көрінісі

Авторлар

  • А. М. A.M. Rustemova Казахский национальный университет имени аль-Фараби
        14 110

Кілттік сөздер:

стереотип, вежливость, концепт, этностереотип, традиции, информанты, культура, сыпайылық, дәстүр, ақпарат беруші, мәдениет.

Аннотация

В статье мы рассмотрели стереотип поведения человека в лингвокультурном аспекте как часть национального характера того или иного народа, то есть разнообразие вежливости у казахского народа при приветствии и общении. Вежливость у казахского этноса, как и у всех тюркских народов, – это сложный стереотип из многих составляющих. Во всех приемах у казахов законы вежливости достаточно демократичные. Выяснилось, что любой субъект при коммуникации преломляет различные коммуникативные сигналы – будь то речь, жест, эмоциональный возглас – через призму собственного восприятия, склонен отдавать предпочтения именно той информации, которая подтверждает устоявшиеся мнения и соответствует их ценностям и приоритетам. Бұл мақалада қазақ сыпайылығының әртүрлі қағидаттары көрініс табады. Дәлірек айтсақ, ата-бабамыздан келе жатқан салт-дәстүрлердің бүгінгі таңда да өз жалғасын тауып, қазақтың үлкенге ізет кішіге құрметі – амандық пен саулық сұраудан басталатыны көрініс тауып, сонымен қатар қазақтың қонақ- жайлылығы өз қонақтарына той-томалақ, жиындарда байқалатын үлкен мен кіші арасындағы ізеттілікті, ибалық пен сыпайылылықты көрсетуге тырыстық. Сондай-ақ мақалада амандасу, қоштасу барысындағы қазақ халқының сыпайылылығының ерекшеліктері де аталып өтіледі. Қазақ халқының жылдар бойы өзінің даналыққа ұласқан өткір ойлары, афоризмдер мен жырларында жинақтаған. Сыпайылықтың коммунмкативтік ықпалы әрдайым динамикалық болып табылады. Бұл өз кезегінде қазақ халқының әдет-ғұрыпының уақыт талабына сай, қоғам өзгерісімен дами отырып, ұлттық ерекшелігін сақтап отыруы, оның қазіргі уақытпен тығыз байланыста екенін көрсетеді.

Библиографиялық сілтемелер

1 Ахметжанова З.К. Принципы сопоставительного изучения функционально-семантических полей казахского и русского языков //Изв. АН Каз. ССР. Сер. филол. – 1987. – № 2.
2 Бахтин М.М. Эстетика словесного творчества. – М.: Искусство, 1979.
3 Бейсембаева С.Б. Невербальные компоненты коммуникации в казахском языке: Автореф. . дис. канд. филол. наук. – Aлматы, 2002.
4 Бенвенист Э. Общая лингвистика. – М.: Прогресс, 1974. – c 98.
5 Маслова В.А. Лингвокультурология. – М.: Академия, 2001.
6 Савойская Н. П. Лингвокультурологические особенности концепта “вежливость” (на материале казахского, русского и английского языков): Автореф: дис. на соиск. уч. степени к. филол. н. – Тюмень, 2005. //www.dissercat.com.
7 Klukchon K., Strodbeck F. Variation in Value Orientation. –N.Y., 1961.
8 Садохин А.П. Межкультурная коммуникация: Учебное пособие. – М. 2006.

Жүктелулер

Как цитировать

A.M. Rustemova А. М. (2015). Разнообразие принципа вежливости у казахов. Қазақ сыпайылылығының әртүрлі көрінісі. ҚазҰУ Хабаршысы. Филология сериясы, 141(1-2). вилучено із https://philart.kaznu.kz/index.php/1-FIL/article/view/138