Шығыс халықтары әдебиетіндегі ортақ сарындар

Авторлар

  • П. Бисенбаев әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университет
        29 17

Кілттік сөздер:

дастандар, сарын, жыр, аңыз, сюжет, кейіпкер, жанр, деталь, нұсқа.

Аннотация

Шығыстық қисса-дастандарда өгей ананың патша баласына не оның құлына ғашық болуын баяндайтын дәстүрлі сарындар жиі ұшы­ расады. «Шаһнаманың» Сияуышқа арналған бөлімінде кездесетін бұл сарын көптеген фольклоршы ғалымдардың назарын аударды. Деген­ мен дәп осы оқиғаның қазақ дастандарының сюжеттерімен байланы­ сы әлі көп сөз бола қойған жоқ. Мақала авторы «Сияуыштағы» осы мотивті «Жүсіп-Зылиха» дастанындағы сарынмен, Әбілғазының «Тү­ рікмен шежіресіндегі» аңыз оқиғасымен салыстыра қарастырып, жыр желісіндегі қызметі мен идеялық мазмұнына назар аударған. Мұнда парсы жұртында сақталған Алып Ер Тұңға туралы көне аңыздардан алынған өлімнен қашу мотивінің қазақтың Қорқыты мен оғыздың Темірұлы жайындағы аңыздарымен байланысы, олардың көркемдік даму сипаты, әдеби-мәдени ықпалдастық мәселелері қаралады.Талас жоқ, зерттеуші еңбегінде сөз болған жайттар оқырман қауымның ынтасын оятып, шығыстық қиса-дастандардың күрделі жаратылысын танып-білуге септігі тиетін жаңалықты жайттар деп білеміз.

Библиографиялық сілтемелер

1 41.Фирдоуси. Шахнаме. – Т. 1-9. – М.: Худ. лит., 1960-1971. – 232 c.
2 2.Короглы Х.Г. Взаимосвязи эпоса народов Средней Азии, Ирана и Азербайджана. – М.: Наука, 1983. – 235 с.
3 3.Валиханов Ч.Ч. Следы шаманства у киргизов // Собр. соч. в 5-ти т. – Алма-Ата, 1961. – 422 с.
4 4.Қасқабасов С. Миф пен әпсананың тарихилығы // Қазақ фольклорының тарихилығы. – Алматы: Ғылым, 1990. – 327  б.
5 5.Бердібаев Р. Кәусар бұлақ. – Алматы: Жазушы, 1989. – 278 б.


1 1.Firdousi. SHahname. – T. 1-9. – Moskva: Hud. lit., 1960-1971. – 232 c.
2 2.Korogly H.G. Vzaimosvyazi ehposa narodov Srednej Azii, Irana i Azerbajdzhana. – Moskva: Nauka, 1983. – 235 s.
3 3.Valihanov CH.CH. Sledy shamanstva u kirgizov // Sobr. soch. v 5-ti t. – Alma-Ata, 1961. – 422 s.
4 4.Qasqabasov S. Mi’’f pen a’psanani’ng tari’’hi’’li’ghi’ // Qazaq fol#klori’ni’ng tari’’hi’’li’ghi’. – Almati’: Ghi’li’m, 1990. – 327 b.
5 5.Berdіbaev R. Ka’wsar bulaq. – Almati’: Jazwshi’, 1989. – 278 b.

Жүктелулер

Как цитировать

Бисенбаев, П. (2016). Шығыс халықтары әдебиетіндегі ортақ сарындар. ҚазҰУ Хабаршысы. Филология сериясы, 158(6). вилучено із https://philart.kaznu.kz/index.php/1-FIL/article/view/1700

Шығарылым

Бөлім

Литературоведение