«Көроғлы» дастанын зерттеудегі профессор Вели Хулуфлуның рөлі

Аннотация

Бұл мақаланың зерттеу тақырыбы - әзірбайжан фольклорының көрнекті қайраткерлерінің бірі Вели Хулуфлудың көроғылыны зерттеу саласындағы қызметі болды. Мақалада Вели Хулуфлудың көроғлыны зерттеу саласындағы қызметі бірнеше бағытта сипатталған – эпосты жинау, эпосты басып шығару, эпосты зерттеу, соңында эпосты аудару. Автор Вели Хулуфлудың ғылыми мұрасын зерттеу әдісін осы салада жасалған жұмыстардың аспектісінде қолданды. Өздеріңіз білетіндей, Көроғлы - XVI ғасырдың екінші жартысына жататын жартылай мистикалық халық қаһарманы. Көроғлы бейнесі көптеген түркі халықтарының фольклорында кездеседі. Көроғлы батыр - түркі халықтары фольклорының ортақ мотивтерінің бірі. Кейбір түркі халықтарының аңыздары мен дәстүрлерінде анасының жарықтан жүкті болып, тірідей көмілгені айтылады. Көроғлы қабірде туып, өлген анасының емшегін еміп аман қалды. Әзірбайжан түріктері батырды Көроғлы (соқырдың баласы) деп атайды, өйткені әкесінің көздері тесілген.. Әр түрлі елдерде бейімделген әр түрлі нұсқалары бар. Соқырлық ұғымы соқырлықты ғана емес, көрінбейтіндікті де қамтиды. Батырлар қорғаныс үшін көрінбейтін болып қалады. Қыдырды кейде соқыр деп атайды, өйткені оған көз қажет емес. Ауызша халық әдебиетінде Көроғлы есімімен байланысты оқиғалар аңызға айналды және «Көроғлы» эпосында көрініс тапты. Эпостағы оқиғалар мен тұлғалар дәйектілігінің тарихи желісі бұзылмаған, бірақ Көроғлының ержүрек жауынгер, талантты ақын және ашуғ, екі шумақты өлең авторы болғандығы тарихи факт ретінде сақталған.