Особенности шахматной терминологии.  Шахмат терминологиясының ерекшеліктері.

G. S. Nakhbayeva

Авторлар

G. S. Nakhbayeva Казахский национальный университет имени аль-Фараби, г. Алматы

42 60

Кілттік сөздер:

шахматная терминология, терминологическая система, детерминологизация, антонимия, полисемия, омонимия, синонимия, шахмат терминологиясы, терминологиялық жүйе,

Аннотация

В данной статье рассматриваются и раскрываются особенности шахматной терминологической системы. Огромная популярность спорта, его бурное развитие и вовлечение в спортивное движение большого числа не только участников соревнований, но и болельщиков проявились в активном использовании спортивных, шахматных, в частности, терминов в прямом номинативном значении и в виде метафорически переосмысленных единиц. Многообразие шахматных терминов дает неисчерпаемые возможности для упо- требления их в различных ситуациях общения и особенно ценно для журналистов как богатый источник новых средств воздействия на читателей, ярких образов и удачных сравнений. Бұл мақалада шахмат терминологиясының ерекшеліктерінің мәселесі қарастырылған. Спорт – көптеген жарысқа қатысушылар мен жанкүйерлері өте жылдам дамып келе жатқан сала. Сол себептен спорттың, оның ішінде шахмат саласының терминдері белсенді қолданысқа еніп жатыр. Шахмат терминдері тура номинативті (атауыштық) мағынада және ауыс-палы метафоралық бірлік ретінде сөздік қордың аясын кеңейтуде. Шахмат терминдерінің көпмағыналығы әртүрлі қарым-қатынас кезінде қолданысқа түсуге зор мүмкіндік береді. Әсіресе журналистер үшін оқырманға ерекше әсер етуде пайдаланылатын жаңа сөз қолданымның бай қайнаркөзі болып табылады.

Библиографиялық сілтемелер

1 Авакова Л.А. Структурно-семантический и функциональный анализ терминосистемы «Шахматы». Дис…канд. филол.наук. – М., 2006.
2 Авакова Л.А. Трансформация значений шахматных терминов на газетной полосе. Науч. ст. – М., 2007.
3 Мурзаев А., Забродина Е.П. Шахматы и математика // Науч.-исслед. раб. – C.К., 2011.
4 Николаев Е.А. Шахматная игра как философско-культурный феномен. Дис…канд. филол. наук – М., 2001.
5 Юрковский И.М. Термины, общие для спортивных игр, в русском языке. Дис... канд. филол. наук. – Л., 1978.
6 ШЭС – Шахматы: Энциклопедический словарь // Гл. ред. А.Е.Карпов. – М.,1990.
7 Даниленко В.П. Актуальные проблемы лингвистического исследования русской терминологии // Современные проблемы русской терминологии/Под ред. В.П. Даниленко. – М., 1986. – С. 5-23.