Түркі тілдерінің дыбыстық ерекшеліктері
34 483
Кілттік сөздер:
норма, халықтарының.Аннотация
Бұл мақалада автор қазіргі түркі тілдеріндегі сөз ортасында ұяң з дауыссызының қолдану ерекшелігін салыстыра қарастырып, олардың бір қатары түркі тілдеріндегі этимологиялық д-ға сәйкес келетіндігін анықтайды. Профессор Б.Сағындықұлының «дз аффрикаты бұлқатаң тс (ц) аффрикатының ұяң варианты» деген қағидасын негізге ала отырып, қазіргі ұяң з дыбысының түпкі тегін тс (ц) – дз – д – з – й бағытында қалпына келтіруге тырысады. В данной статье путем сравнительного анализа определяется, что звонкий звук з в тюркских языках соответствует этимологическому звуку д. Придерживаясь теории профессора Б.Сагындыкулы о том, что «аффрикат дз это – мягкий вариант твердого тс (ц)», автор пытается восстановить архетип звонкого согласного з в тюркских языках в следующей последовательности: тс (ц) – дз – д – з – й.Библиографиялық сілтемелер
1. Қазақ тілінің грамматикасы. – Астана, 2002.
2. Ряссянен М. Материалы по исторической фонетике тюркских языков. – М., 1955.
3. Радлов В.В. Опыт словаря тюркских наречий (в IV томах). – М., 1963.
4. Сравнительно-историческая грамматика тюркских языков. – М.,1984.
5. Сағындықұлы Б. Қазақ тілі лексикологиясы дамуының этимологиялық негіздері. – Алматы, 1994.
6. Кулжанова Б.Р. ХI-ХII ғасырлардағы түркі әдеби ескерткіштері тіліндегі зат есімдер («Құтадғу билиг» пен «Һибат-ул хақайиқ»
лексикасы материалдары бойынша) Фил. ғыл. канд. ғылыми дәоежесін алу үшін дайындалған диссертация. – Алматы, 2007.
7. Калмыкова С. О состоянии изучения диалектов ногайского языка // Вопросы диалектологии тюркских языков. – Фрунзе, 1968.
8. Қашқари М. Түбі бір түркі тілі. – Алматы, 1993.
9. Дмитриев Н.К. Согласные с и з в тюркских языках // Исследования по сравнительной грамматике тюркских языков. Фонетика. –
М., 1955.
10. Мұсабаев Ғ. Қазақ тілі тарихынан. – Алматы, 1988.
11. Залялетдинов Л.З. Опорный диалект в образовании татарского языка // Вопросы диалектологии тюркских языков. – Баку, 1958.
2. Ряссянен М. Материалы по исторической фонетике тюркских языков. – М., 1955.
3. Радлов В.В. Опыт словаря тюркских наречий (в IV томах). – М., 1963.
4. Сравнительно-историческая грамматика тюркских языков. – М.,1984.
5. Сағындықұлы Б. Қазақ тілі лексикологиясы дамуының этимологиялық негіздері. – Алматы, 1994.
6. Кулжанова Б.Р. ХI-ХII ғасырлардағы түркі әдеби ескерткіштері тіліндегі зат есімдер («Құтадғу билиг» пен «Һибат-ул хақайиқ»
лексикасы материалдары бойынша) Фил. ғыл. канд. ғылыми дәоежесін алу үшін дайындалған диссертация. – Алматы, 2007.
7. Калмыкова С. О состоянии изучения диалектов ногайского языка // Вопросы диалектологии тюркских языков. – Фрунзе, 1968.
8. Қашқари М. Түбі бір түркі тілі. – Алматы, 1993.
9. Дмитриев Н.К. Согласные с и з в тюркских языках // Исследования по сравнительной грамматике тюркских языков. Фонетика. –
М., 1955.
10. Мұсабаев Ғ. Қазақ тілі тарихынан. – Алматы, 1988.
11. Залялетдинов Л.З. Опорный диалект в образовании татарского языка // Вопросы диалектологии тюркских языков. – Баку, 1958.
Жүктелулер
Как цитировать
Раева, Г. М. (2015). Түркі тілдерінің дыбыстық ерекшеліктері. ҚазҰУ Хабаршысы. Филология сериясы, 137(3). вилучено із https://philart.kaznu.kz/index.php/1-FIL/article/view/890
Шығарылым
Бөлім
Языкознание
