Қазақ лексикасының парадигматикалық қатынастары: омонимдік қатарлардың ерекшеліктері. Парадигматические отношения казахской лексики: особенности омонимических рядов.

Аннотация

Омонимдік қатарлардың әр тілде өзіндік ерекшеліктері бар. Қазақ лексикологиясында омонимдер студенттер үшін қиын тақырып емес. Студент қолындағы оқулық мазмұны көп жағдайда білім берудің сапасын жақсарта алмайды Сондықтан бағдарлама жасау барысында қазақ тіліндегі омонимдер туралы зерттеулерді толық қарастыра отырып, омонимдерге қатысты теориялық мәліметтерді жүйелеп, студенттерге жан-жақты мәліметтер беруге болады. Тілдегі жалпы үрдіс бойынша әр түрлі мағына әр түрлі формада көрінеді. Алайда омонимия құбылысы бұл қағиданы «бұзады». Омонимдерді жеке тұрғанда анықтау мүмкін емес. Оның омонимдік қасиеті тек өйлемде, мәтінде ғана белгілі болады. Қазақ тілінде кейбір көпмағыналы сөздерді омоним деп беретін мысалдар кездеседі. Омонимдердің ішкі құрылымының күрделі екендігін кез келген омонимдік қатарлардан байқауға болады. Демек омонимдік қатардағы мағыналық ерекшеліктерге басты назар аудару керек. Омонимдердің тек тілдік табиғатын ғана емес, ұлттық ерекшеліктерін сөз еткенде гомогенді омонимдерді айту керек. Қазақ тіліндегі сөздердің мағыналық дамуының бір көрінісі осы гомогенді омонимдер. Мақалада омонимдерді қытуға байланысты ұсыныстар да сөз етіледі. Омономические ряды в каждом языке имеют своеобразие. При изучении лексикологии современного казахского языка омонимы не создают для студента особых трудностей. Но если в предложенном студенту учебном пособии содержится много разноречивого материала по данной теме, то это не приводит к качественному усвоению им знаний об омонимах. Поэтому при составлении программы по лексикологии современного казахского языка необходимо систематизировать исследования об омонимах и предложить студентам разнообразный теоретический и практический материал. По общему процессу в языке разные смыслы проявляются в разных формах. Но явление омономии разрушает данную концепцию. Невозможно определить отдельные омонимы. Омономические способности проявляются только в предложении. В казахском языке встречаются примеры где некоторые многозначные слова передаются как омонимы. Сложность внутренних конструкций омонимов можно определить по любой омономической конструкции, то есть нужно обращать особое внимание на смысл омономических рядов. Необходимо говорить не только о языковой природе омонимов, но при определении их национальных особенностей необходимо упомянуть и о гомогенных омонимах, которые представляют яркий пример развития семантики слов в казахском языке. В статье также говорится о приемах и методах изучения омонимов в учебном курсе.