Қазақ мақал-мәтелдерінің заманауи коммуникациядағы маңызы: ұлттық құндылықтар мен философиялық мәні

Э. Сулейманова; Р. Рахметова

doi:10.26577/EJPh.2024.v196.i4.ph13

Авторлар

Э. Сулейманова Абай атындағы Қазақ Ұлттық педагогикалық университеті, Қазақстан, Алматы қ. https://orcid.org/0009-0005-3883-1111
Р. Рахметова Абай атындағы Қазақ Ұлттық педагогикалық университеті, Қазақстан, Алматы қ. https://orcid.org/0000-0002-8526-3381

DOI:

https://doi.org/10.26577/EJPh.2024.v196.i4.ph13

17 18

Аннотация

Тіл – ұлттың тарихы, мәдениеті мен дүниетанымын сақтаушы күрделі жүйе ретінде заманауи коммуникацияда ерекше орын алады. Сондықтан қазақ мақал-мәтелдерінің қазіргі заманғы қарым-қатынастағы қолданымдық ерекшеліктерін зерттеу олардың этнолингвистикалық және лингвомәдени рөлін айқындауға мүмкіндік береді.

Мақалада мақал-мәтелдердің ұлттық танымдағы философиялық мәні заманауи коммуникациядағы өзектілігімен сабақтастыра қарастырылды. Мақал-мәтелдер – ұлттық дүниетанымның бейнелі көрінісі ретінде қазақ халқының әлеуметтік, этикалық және моральдық құндылықтарын, рухани мұрасын, адам мен қоғам арасындағы қарым-қатынас жүйесін жеткізудің маңызды құралы. Зерттеу барысында отан, отбасы, табиғат, еңбек, уақыт және моральдық құндылықтарға қатысты мақал-мәтелдер талданып, олардың қазіргі әлеуметтік және мәдени дискурстағы рөлі мен ықпалы анықталды.

Зерттеу мақсаты – қазақ мақал-мәтелдерінің қазіргі коммуникациядағы рөлін анықтау, олардың ұлттық танымды бейнелейтін философиялық мазмұны мен құндылықтарын талдау.

Зерттеу мақсатына жету үшін лингвомәдени, сипаттамалы-талдамалы әдістер қолданылды. Нәтижесінде қазақ мақал-мәтелдерінің қазіргі қоғамдағы құндылықтарды сақтау мен ұрпаққа жеткізудегі әлеуеті ашылды.

Түйін сөздер: когнитивті лингвистика, философия, мақал-мәтел, заманауи коммуникация, ұлттық таным, мәдени код, әлеуметтік құндылықтар.

Авторлардың биографисы

Э. Сулейманова, Абай атындағы Қазақ Ұлттық педагогикалық университеті, Қазақстан, Алматы қ.

Сулейманова Эльмира – PhD докторант, Абай атындағы Қазақ ұлттық педагогикалық университеті (Алматы қ., Қазақстан, e-mail: elmirakaz99@mail.ru);

Р. Рахметова, Абай атындағы Қазақ Ұлттық педагогикалық университеті, Қазақстан, Алматы қ.

Рахметова Райгуль Садуакасовна – филология ғылымдарының докторы, Абай атындағы Қазақ ұлттық педагогикалық университетінің қауымдастырылған профессоры, (Алматы қ., Қазақстан, e-mail: raigul.67@mail.ru).