Дүниенің тілдік бейнесінің соматикалық фрагментін бинарлық оппозициялық жұптар негізінде зерттеу. Исследование соматического фрагмента языковой картины мира на основе бинарной оппозиции.
48 59
Кілттік сөздер:
бинарлық оппозиция, соматикалық фразеологизмдер, дүниенің тілдік бейнесі, бинарная оппозиция, соматические фразеологизмы, языковая картина мира,Аннотация
Мақалада дүниенің тілдік бейнесінің соматикалық фрагменттерін зерттеуде бинарлық оппозициялық жұптар классификациясын лингвистикалық əдіс-тəсілдер қатарында қолданудың маңыздылығы қарастырылады. Тілдік дүние бейнесінің соматикалық фрагментін бинарлық оппозиция тұрғысынан қарастыру – тіл жəне адамның ойлауы, танымдық əрекеті арасындағы тығыз сабақтастықта айрықша рөл атқаратын тілдік үнемдеу заңдылығының өзіндік қырын айқындауға зор мүмкіндік береді. Адам организмінің физиологиялық ассиметриясын (оң/сол) жəне адамның дене тұрқының вертикальды бағыттағы үштік жіктелісін (бас, кеуде, аяқ) жинақталған білім қорының соматикалық коды ретінде пайдалана отырып, соматикалық тілдік бірліктерді саралау нəтижесі мынадай тұжырымға келтірді: қазақ жұртының таным-түсінігінде жағымды қасиеттердің барлығы оң/сол, жоғары/төмен бинарлық оппозицияларының оң, жоғары сыңарларында көрініс табады. В статье рассматривается актуальность исследования соматического фрагмента языковой картины мира на основе бинарной оппозиций и как линвистического метода исследования. Основанные на бинарной оппозиций соматические языковые фрагменты при сопоставлении дают возможность распознанию нормированных черт речи. Используя физиологическую ассиметрию (правый/левый) человеческого организма и вертикальное расположение частей тела (голова, туловище, ноги), можно определить положительные стороны соматического кода знаний.Библиографиялық сілтемелер
1 Иванов В.В., Топоров В.Н. Славянские языковые моделирующие семиотические системы (древний период).–М.,1965. – 246 с. – С.
2 Толстой Н.И. О предмете этнолингвистики и ее роли в изучении языка и этноса // Ареальные исследования в языкознании и этнографии. Язык и этнос. – Л.: Наука, 1983. – С. 181-190.
3 Цивьян Т.В. Модель мира и ее лингвистические основы. Изд.3-е, испр. – М.: КомКнига, 2006. – 280 с. – С. 24.
4 Иванов В.В.Двоичная символическая классификация в африканских и азиатских традициях// Народы Азии и Африки.– 1969.– № 5.– С.105.
5 Оразалиева Н.Э. Қазақ тіл біліміндегі когнитивтік парадигма: фил. ғыл. докт. ... дис. авторефераты. – Алматы, 2007.– 46 б. – Б. 41.
6 Толстой Н.И. О традициях и результатах исследований, связанных этнолингвистической школой К.Мошинского //Ареальные исследования в языкознании и этнографии: Тезисы докладов и сообщений, 9-12 февраля 1971. – Л., 1971. – С.5-7.
7 Толстой Н.И. Из географии славянских слов // Общеславянский лингвистический атлас (материалы и исследования). –
М., 1965. – С. 133-147.
8 Жуковская Н.Л. Бинарные оппозиции в традиционной монгольской культуре // Искусство и культура Монголии и Центральной Азии. Доклады и сообщения всесоюзной научной конференции. – М., 1983. – Ч. 1. – С. 127-138
9 Иманалиева Р.Б. Этнолингвистические вопросы исследования пространственной ориентации в казахском языке (Сопоставительно -типологический аспект). – Туркестан, 2005. – 152 с. – С. 82-83.
2 Толстой Н.И. О предмете этнолингвистики и ее роли в изучении языка и этноса // Ареальные исследования в языкознании и этнографии. Язык и этнос. – Л.: Наука, 1983. – С. 181-190.
3 Цивьян Т.В. Модель мира и ее лингвистические основы. Изд.3-е, испр. – М.: КомКнига, 2006. – 280 с. – С. 24.
4 Иванов В.В.Двоичная символическая классификация в африканских и азиатских традициях// Народы Азии и Африки.– 1969.– № 5.– С.105.
5 Оразалиева Н.Э. Қазақ тіл біліміндегі когнитивтік парадигма: фил. ғыл. докт. ... дис. авторефераты. – Алматы, 2007.– 46 б. – Б. 41.
6 Толстой Н.И. О традициях и результатах исследований, связанных этнолингвистической школой К.Мошинского //Ареальные исследования в языкознании и этнографии: Тезисы докладов и сообщений, 9-12 февраля 1971. – Л., 1971. – С.5-7.
7 Толстой Н.И. Из географии славянских слов // Общеславянский лингвистический атлас (материалы и исследования). –
М., 1965. – С. 133-147.
8 Жуковская Н.Л. Бинарные оппозиции в традиционной монгольской культуре // Искусство и культура Монголии и Центральной Азии. Доклады и сообщения всесоюзной научной конференции. – М., 1983. – Ч. 1. – С. 127-138
9 Иманалиева Р.Б. Этнолингвистические вопросы исследования пространственной ориентации в казахском языке (Сопоставительно -типологический аспект). – Туркестан, 2005. – 152 с. – С. 82-83.
Жүктелулер
Как цитировать
Nurjanova, A. B. (2015). Дүниенің тілдік бейнесінің соматикалық фрагментін бинарлық оппозициялық жұптар негізінде зерттеу. Исследование соматического фрагмента языковой картины мира на основе бинарной оппозиции. ҚазҰУ Хабаршысы. Филология сериясы, 147(1). вилучено із https://philart.kaznu.kz/index.php/1-FIL/article/view/19
Шығарылым
Бөлім
Языкознание
