Ғылыми-техникалық терминологияның құрылымдық-семантикалық моделін зерттеу (тарсалалық терминдер материалында)

Аннотация

Аталмыш мақалада кәсіби тілдің ішкі болмысы мен кәсіби лексиканың мәселелері, тілдік белгілерді анықтайтын тәсілдер қарастырылған. Авторлар электр энергетикасы терминдерінің материалы негізінде ғылыми-техникалық терминологияның құрылымдық-семантикалық моделін жүйелі түрде зерттейді. Ол құрылымның қарапайым экспоненті болып табылады, атап айтқанда, «сабақты етістіктен зат есім жасайтын» қарапайым сөзжасам көрсеткішін жүзеге асыру жағдайлары егжей-тегжейлі қарастырылады. Сондай-ақ, зерттеуде тілдік бірліктер жүйесінің өтпелі элементтерін қамтитын тілдік жүйелер мен ішкі жүйелер атап өтілді. Адамның кез-келген арнайы іс-әрекетінде зерттеудің практикалық және теориялық тәсілдерін ажыратып көрсетуге болады. Авторлар ғылыми-техникалық терминологияны белгілеудің диахрондық процесінің сатысы ретінде тіл белгілерін синхронды-семиотикалық талдауды ұсынды. Тілдік синхрондылық тұрғысында күрделі белгінің ішкі және арнайы мағынасы арасындағы ассоциативті қатынасы, негізінен, сөз-белгінің материалдық емес түрінің жеке компоненттерінің мағыналары арасындағы қатынас сияқты шартты және ерікті сипаты бар. Осылайша, ұсынылып отырған күрделі түзілімдерді талдаудың нәтижесі - терминдермен қатар ғылыми-техникалық сөйлеуде ұғымдардың аналитикалық көрінісі және жұмыс жасау формасы болып табылады. Қорыта келе, авторлар ғылыми-техникалық терминологияның құрылымдық-семантикалық  моделін (электр энергетика терминдерінің материалында) үлгіні түсіну сөйлеу барысында ұғымды дұрыс қолдануға көмектеседі деген тұжырымға келеді.