Түркі тілдеріндегі анималистік фразеологизмдердің семантикасы

Аннотация

Мақалада түркі тілдеріндегі зооморфтық фраземалар семантикасы қарастырылады. Мақалада әмбебап метафоралық модельдердің қатарына жататын зооморфтық номинацияларды қамтитын сөз тіркестерінің семантикасы талданады. Талдау  барысында  стереотиптік және ұлттық ерекшеліктерді таратуадамның сипаттамасына қолдануда жануардың бейнесін қабылдау сынды түркі тілдеріндегі салыстырмалы зерттеу алдыңғы қатарғы шығарылады. Мақаланың мақсаты түркі тілдеріндегі ортақ зооморфтық фраземаларды когнитивті модельде талдау болып табылады. Мақаланың зерттеу әдістеріне құрылымдық-семантикалық модельдеу әдісін жатқызамыз:  келтірілген жалпы түркілік фразеологиялық қордың қазіргі  түркі тілдеріндегі сақталуы, лексикалық қордағы орнын анықтау үшін қолданылады. Зерттеудің жаңалығы түркі халықтарының  рухани, материалдық мәдениетінен хабар беретін зооморфтық фраземалартүркілердіңұлттық мәдени сипатты анықтаушы бірліктер ретінде алғаш зерттеліп отыр. Зерттеудің нәтижесінде бейнелік, ұғымдық, құндылық өлшемдерін бойына жинаған зооморфтық фраземалардың лингвокогнитивтік, прагматикалық және лингвомәдени факторларға байланысты өзгешеліктері анықталды.

Түйін сөздер: фразеологизмдер, анималистік  фразеологизмдер,  салыстырмалы-тарихи зерттеу, семантика, фразеологиялық лұғат, лексика-фразеологиялық қор.